Coaching op basis van ACT
Daar kwam ze binnen, een mooie jonge vrouw van in de dertig, hip gekleed en een vrolijke lach op haar gezicht. Ze vertelde over haar burn-out alsof het een lastige vlieg was die rond haar hoofd zoemde en die we even moesten verjagen. Ze wilde zich zo niet voelen.
Ik vroeg haar wat ze bedoelde met ‘zo voelen’. Ze keek me aan en hoe meer ze in haar gevoel ging zitten, hoe meer haar lach verdween. ‘Ik voel me zó moe, in mijn hoofd kan ik van alles, maar mijn lijf werkt niet mee. En soms kan ik alleen maar huilen, maar zo ben ik helemaal niet.’
Daarop doorvragend hoorde ik allemaal overtuigingen, in positieve en negatieve zin. Overtuigingen die, ook als ze positief zijn, je vasthouden in een stramien van hoe je hoort te zijn en je je hoort te gedragen. Zo vond ze zichzelf een aansteller. ‘Want ik pak altijd alles aan en niets is me te veel. Maar dat lukt me nu niet’. En ik vroeg haar of ze altijd, op ieder moment een aansteller is. ‘Nou nee, eigenlijk ben ik dat helemaal niet, alleen nu met die burn-out wel. Ik herken mezelf gewoon niet meer.’ Dus wat ben je dan, als je geen burn-out hebt, vroeg ik haar. ‘Dan ben ik een aanpakker en een doorzetter’. Dus nu dat even niet gaat, voel je je een aansteller? Precies, gaf ze aan, want ik ben een aanpakker!
Ook vroeg ik haar of ze altijd een goede moeder is, omdat ook dat een overtuiging was die ze over zichzelf had. ‘Meestal wel, maar als mijn zoontje loopt te dreinen, dan kan ik hem weleens achter het behang plakken. En dan kan ik ook weleens boos worden! Maar dan voel ik me gelijk ook slecht over mezelf, want meestal heb ik mezelf wel onder controle.’ Dus, zei ik, even samenvattend: je bent over het algemeen een goede moeder, maar ook weleens niet. Net zoals je over het algemeen dingen aanpakt en doorzet, maar soms gaat dat niet’. ‘Ja, dat klopt wel’, antwoordde ze. ‘En als je ziet dat je jezelf zo vast zet in je overtuiging, vervolgde ik, levert het een rotgevoel op als je even niet zo bent, zoals je denkt dat je bent.
Dan voldoe je niet aan het beeld dat je van jezelf hebt en dat levert stress op’. Ze herkende het helemaal.
Het gaf alleen al een gevoel van lucht, toen ze zag dat ze niet altijd kon zijn wat ze dacht te zijn, omdat ze het simpelweg ook weleens niet was. Zich te realiseren dat die overtuigingen over haarzelf eigenlijk helemaal niet klopten en beklemmend werkten, ook al waren de overtuigingen positief, was een bevrijdend inzicht. We zijn verder gaan werken met haar vervelende gedachten, gevoelens en ervaringen en ze ging leren dat die er mogen zijn. Het hielp haar deze gevoelens ruimte te geven, in plaats van ze weg te stoppen.
Daar waar ze kwam om de burn-out te verhelpen, ging ze juist haar burn-out accepteren. Doordat de burn-out er mocht zijn, met alle vervelende gevoelens en lichamelijke klachten die daarbij horen, kreeg het de benodigde ruimte. En juist die ruimte maakte dat de druk van haar schouders kon en kwam langzaam het herstel.
Wat is coaching op basis van ACT (Acceptance and Commitment Therapy)
Dat is het mooie van ACT, Acceptance and Commitment Therapy. Anders dan bij de meeste vormen van therapie ga je bij ACT niet leren belemmerende overtuigingen om te buigen naar positieve overtuigingen. Pijn en verdriet horen bij het leven en bij ACT ga je ze niet meer vermijden. Je gaat juist de belemmerende overtuigingen leren accepteren, deze de ruimte geven, zodat de druk die je daarbij ervaart lichter wordt. Je gaat anders leren kijken naar je gedachten en deze gedachten krijgen minder grip op jou.
Bij ACT ga je leven op basis van jouw waarden en leer je daar naar te handelen.
Want wat is nu eigenlijk echt belangrijk voor jou? En wat doe je daarmee in je huidige leven? Door te leren zien wat jouw waarden zijn, kan je doelen stellen en een bewust en waardevol leven gaan leiden. Met alles wat daarbij hoort, zowel vreugde als verdriet. ACT is een wetenschappelijk aangetoond effectieve vorm van coaching.