HSP en de relatie tot stress (deel 2)

Deel 1 van ‘HSP en de relatie tot stress‘ gemist? Lees het hier

Van:

• ‘Jarenlang heb ik me afgevraagd wat er toch met mij aan de hand was’
• ‘Mijn hersenen kunnen niet stoppen met denken en lijden aan overload’
• ‘Als kind heb ik vooral geleerd me aan te passen aan de ander’.

Naar:

• ‘Na al die jaren vechten begrijp ik nu wie ik ben’
• ‘Ik kijk nu terug en begin me te realiseren dat ik heel weinig van mezelf begreep’
• ‘Ik vermijd nu die mensen die mij bakken met energie kosten’
• ‘Ik neem nu mijn eigen behoeftes serieus’.

In mijn eerdere blog, HSP en de relatie tot stress, heb ik HSP (HoogSensitief Persoon) belicht in relatie tot stress en burn-out. Misschien is het goed om er wat uitgebreider op in te gaan. Er valt veel over HSP te lezen en te vertellen. Het belangrijkste is om hoogsensitiviteit bij jezelf te herkennen en het positieve potentieel ervan te ontdekken bij het omgaan in privé- en werksituaties. Als je je bewust wordt van je hoogsensitiviteit en hoe je je energie laat aantasten is het belangrijk te leren hoe je dit kunt voorkomen. Hierdoor word je weerbaarder èn evenwichtiger.

Hoogsensitief kan uitputtend zijn, maar ook verrijkend, zowel verwijderend als verbindend, beangstigend en tegelijk boeiend. Doseren en innerlijke zelfbescherming zijn hard nodig, speciaal voor diegenen met hoogsensitiviteit. Naast alle inspanning is ontspanning erg belangrijk. Rust en stilte inbouwen om al die indrukken te verwerken, ruimte om te genieten is van essentieel belang.

Hoogsensitiviteit kan namelijk een kracht worden die je in verschillende levensgebieden kan inzetten. Nogmaals: eerst zal je moeten herkennen en vooral accepteren wie je bent en kunt zijn, en loslaten wie je zou moeten of willen zijn, een voortdurend proces.

In de psychologie bestaan de termen ‘real self’ (ons werkelijke zelf) en ‘ideal self’ (het ideale zelf). Ons zelfgevoel wordt volgens Carl Rogers (Amerikaanse psycholoog en psychotherapeut) in grote mate beïnvloed door de relatie tussen wie we zijn (het zelf) en wie we graag zouden willen zijn (het ideale zelf). Beiden zijn geen stabiele gegevens maar voortdurend ontwikkelende processen.

Als het werkelijke zelf en het ideale zelf in overeenstemming zijn, spreken we van congruentie, overeenkomst tussen de beide zelven. Congruent zijn is een belangrijke voorwaarde om als persoon tot volledige ontwikkeling te komen en een positief zelfgevoel te hebben. Hoe groter de kloof tussen het werkelijke zelf en het ideale zelf hoe groter de incongruentie, er is geen overeenkomst, wat leidt tot ongezonde stress.

HSP en relaties

Een mens is een sociaal dier, we hebben anderen nodig. Ubunti zegt: ik ben, omdat wij zijn…

Een HSP heeft en stelt vaak hogere eisen aan een contact, voelt zich sneller onveilig en beleeft een contact dieper. Een contact blijft dus niet beperkt tot een samenzijn, maar reikt verder. Een relatie wordt op een dieper en intensere manier ervaren en verwerkt. Oppervlakkige relaties leveren een HSP stress op.

Daarnaast vangen hoogsensitieve personen meer non-verbale tekens op, naast de communicatie. Deze opmerkingsgave kan beangstigend en problematisch zijn. Een intense relatie met een of een paar zeer goede vrienden biedt een HSP meer veiligheid en de rust om zichzelf te zijn, dan een grote kring kennissen of drukke vriendengroepen. Ze streven naar harmonie in hun relaties, dit geldt voor hun liefdesleven, vriendschappen en werkrelatie.

HSP en emoties

De emoties van anderen kunnen bij een HSP zo inwerken dat hij dan vaak niet meer kan onderscheiden of deze van hemzelf zijn of bij de ander horen. Wanneer er te weinig aandacht geschonken wordt eigen signalen en daardoor de emoties van de ander overgenomen wordten, kan het zo zijn dat je als HSP het signaleren van fouten gaat vermijden en kritiekloos wordt bij het aanknopen van relaties. Met alle gevolgen van teleurstellingen en stress.

Zelfkennis en zuivere empathie kan je leren door naar je eigen intuïtie, naar je eigen signalen te luisteren.

Empathie betekent dat men zich kan verplaatsen in een ander en zich de gevoelens van die ander voorstellen, maar dit hoeft niet te betekenen dat men die gevoelens zelf overneemt en dus heeft.

Zuivere empathie komt voort uit zelfbewustheid, want door onze eigen gevoelens te herkennen, krijgen we inzicht in de gevoelens van de ander. En dit betekent dus niet: je verliezen in de ander.

HSP en zich terugtrekken

‘Expection the world to treat you fairly because you are good is like expecting the bull not to charge because you are a vegetarian’ (Verwachten dat de wereld je eerlijk zal behandelen, omdat je een goed mens bent, is net zoiets als verwachten dat de stier je niet zal aanvallen omdat je een vegetariër bent) (Dennis Wholey)

Teleurstellende ervaringen doen zich in ieders leven voor. Oneerlijke partner, jaloerse collega’s, veeleisende werkgever. Het is niet te vermijden. Een HSP heeft meer dan gemiddeld de behoefte zich zo nu en dan terug te trekken. Rust krijgen is vaak alleen mogelijk door je volledig terug te trekken van de buitenwereld. Tijdelijk terugtrekken is prima, dit wil echter niet zeggen dat er een sociaal isolement moet ontstaan. Gevaar is dat door mislukte contactpogingen een HSP niets meer durft te ondernemen, isoleert hij zichzelf en isolement maakt extra kwetsbaar.

Sociale angst komt in wezen eigenlijk voort uit te grote aandacht voor jezelf. Het gevoel bekeken en be-/veroordeeld te worden is bedreigend voor je zelfbeeld.

Herkennen welke signalen een HSP oppikt en vooral waarom hij juist deze oppikt en daarmee overvoert wordt, is van essentieel belang. Leren om in contact met jezelf de aandacht naar buiten te richten, en niet andersom. En vervolgens manieren vinden om de rust te krijgen en de signalen te ‘sturen’ om hiermee de voordelen in plaats van nadelen naar voren te halen!

Constructief omgaan met je hoogsensitiviteit, intuïtie herkennen, begrijpen en versterken, je zelfkennis vergroten, bewuster manieren inzetten om jezelf leren te beschermen en op tijd te luisteren naar je lichaamssignalen, dit alles is het begin van het bewust vormgeven van je intuïtief vermogen.

HSP en werk

De vragen die een HSP zichzelf zou moeten stellen bij beroep en werk:

• Wat heb ik  persoonlijk nodig?
• Klopt mijn beroep/werk met mijn wensen?
• Wat zijn mijn waarden in mijn werkomstandigheden?
• Met wie werk ik samen?
• Hoe is de energie in de ruimte waar ik werk?
• Kan ik mijn eigen dag, mijn eigen uren indelen?
• Hoe groot/zwaar is mijn werkdruk?

Deze vragen zijn namelijk net zo belangrijk als het beroep dat je gekozen hebt en de inhoud van je werk.

Als je werkomstandigheden niet kloppen met wat jij persoonlijk nodig hebt, kost dat de meeste energie en ontstaat de meeste stress. Maar je voelt je verantwoordelijk voor je werk. Je hebt toch hiervoor gekozen, dus volhouden is het motto. En zo’n situatie kan lang gaan duren omdat je eigenlijk niet kan of wil toegeven dat je niet op je plaats zit.

Zelfreflectie is dan belangrijk. Nogmaals: wat heb je persoonlijk nodig? Misschien heb je wel een aantal (loop)baanswitches nodig om daar te komen waar je het beste op je plaats bent. Elke (loop)baanswitch is een ervaring die je dichter bij jezelf brengt.

Hoogsensitiviteit en sensitieve weerbaarheid

Het is een uitdaging voor een HSP om de sensitiviteit weer voor hem te laten werken en niet tegen hem. Het geeft een kracht wanneer de signalen begrepen worden. Deze signalen worden namelijk sneller dan gemiddeld opgepakt.

Hoogsensiviteit zou dan wel gelijk op moeten gaan met een hoge sensitieve weerbaarheid. Een samengaan van deze twee vormt een groter intuïtief vermogen. Intuïtie is de kroon op hoogsensitiviteit. Een ontwikkelde intuïtie is een geschoold inzicht. Zowel personen als organisaties functioneren beter als er meer aandacht is voor intuïtie. En een HSP wordt meestal geleid door intuïtie!

Ik zou hier een aantal algemene adviezen kunnen geven, die voor iemand met hoogsensitiviteit kunnen werken. Daar is echter al veel over geschreven en te lezen.

Degene die dit leest, ken ik niet persoonlijk en ieder mens is uniek. Dit is de reden dat ik liever het accent legt op informatie die leiden tot herkenning van en meer begrip voor hoogsensitiviteit.

Hoogsensitiviteit heeft een positief potentieel, een HSP kan genieten van het leven zonder het moeten verwerken van een tsunami van indrukken door het versterken van zijn sensitieve weerbaarheid!

Leestip: Hoogsensitiviteit als kracht, werken met je intuïtie door Carolina Bont