Geheugenverlies, iedereen vergeet weleens wat. Maar wat als je geen idee meer hebt wat je vorige week gedaan hebt? Of als je personen die je kent niet meer onthoudt? In deze blog lees je alles over geheugenverlies.
Eerst zullen we uitleggen wat geheugenverlies precies is. Hierna bespreken we de mogelijke oorzaken van geheugenverlies. We lichten de relatie tussen geheugenverlies en stress extra toe. Tot slot geven we je tips om geheugenverlies tegen te gaan.
Wat is geheugenverlies?
Het geheugen bestaat uit het kortetermijngeheugen, het langetermijngeheugen en het zintuiglijk geheugen. Als er ergens een foutje optreedt, kan er geheugenverlies ontstaan. Geheugenverlies betekent dat je je bepaalde zaken niet meer kunt herinneren. Dit wordt in de medische wereld vaak amnesie genoemd.
Permanent geheugenverlies
In sommige gevallen kan er ook permanent geheugenverlies (gedeeltelijk of geheel) optreden. We onderscheiden twee vormen van dit type geheugenverlies:
- Retrograde amnesie: je kunt je niets meer herinneren van gebeurtenissen voor een bepaald incident. Bijvoorbeeld een ongeluk.
- Anterograde amnesie: je kunt je niets meer herinneren vanaf het moment dat een bepaald incident de oorzaak was van je geheugenverlies.
Tijdelijk geheugenverlies
In de meeste gevallen duurt tijdelijk geheugenverlies niet langer dan een dag. Soms kan het enkele dagen aanhouden. Er zijn verschillende soorten geheugenverlies die slechts voor korte duur zijn. Bijvoorbeeld acuut geheugenverlies. Een herkenbare vorm van acuut geheugenverlies is het TOT fenomeen. Tip Of the Tongue, waarbij een woord op het puntje van je tong ligt maar je er niet op komt. Iedereen heeft hier weleens last van, al denk je er vaak niet verder over na.
Oorzaken van geheugenverlies
Verlies van je geheugen ontstaat door een aandoening in je hersenlocaties waar het geheugen zich bevindt. Of door een beschadiging in deze gebieden. Dit kan door diverse factoren worden veroorzaakt, deze benoemen we hieronder.
1. Ziekte en ouderdom
Ziektes zoals dementie, een beroerte of ouderdomsziektes kunnen leiden tot gedeeltelijk of geheel geheugenverlies. Vormen van geheugenverlies die bij ouderen veel voorkomen, zijn dementie en Alzheimer. Bij het ouder worden, wordt informatie minder snel verwerkt en kun je je informatie minder snel herinneren. Ook mensen op jongere leeftijd kunnen dement worden.
2. Lichamelijk letsel
Lichamelijk letsel kan zorgen voor tijdelijk of geheel geheugenverlies. Denk maar aan een harde val of klap tegen je hoofd. Ook bij minder ernstig letsel, zoals een hersenschudding, kan er kortdurend geheugenverlies ontstaan. In de meeste gevallen kun je je niets meer herinneren van de gebeurtenis. Deze klachten houden meestal enkele dagen aan, afhankelijk van de ernst van je hersenschudding.
3. Overmatig alcoholgebruik
Overmatig alcoholgebruik kan leiden tot tijdelijk of gedeeltelijk geheugenverlies en in sommige gevallen zelfs hersenschade opleveren.
4. Stress
Wanneer je last hebt van geheugenverlies, en dan met name problemen ervaart met het kortetermijngeheugen, kan dit worden veroorzaakt door stress.
5. Overige factoren
Overige factoren zoals een lage bloeddruk, bloedarmoede, uitdroging, ondervoeding of gebrek aan vitamine B12 kunnen ook leiden tot tijdelijk of in ernstige gevallen geheel geheugenverlies.
Geheugenverlies en stress
We gaan hier dieper in op de relatie tussen geheugenverlies en stress. Stress heeft een grote invloed op je lichaam, zo ook op je geheugen.
Cortisol
Bij stress wordt het hormoon cortisol aangemaakt in ons lichaam. Deze stof zorgt ervoor dat we in stresssituaties beter kunnen handelen. We kunnen ons sterker focussen en denkprocessen worden verkort. Je denkt dus sneller dan normaal, maar dit heeft wel nadelige gevolgen voor je geheugen. Cortisol zorgt in de meeste gevallen namelijk voor kort geheugenverlies.
Langdurige stress
Als je last hebt van langdurige stress, dan kun je ook voor langere periode gebreken ervaren in je geheugen. Een lange periode van stress zorgt voor vermoeidheid en concentratieproblemen. Dit heeft ook een negatief effect op het geheugen.
Hoe beperk je geheugenverlies?
Wij geven 5 gezonde tips voor minder geheugenverlies. Ze helpen je het brein in goede conditie te houden. Je kunt ook je brein trainen om sterker te worden. In veel gevallen lukt het op die manier om je geheugenfunctie in ieder geval niet snel verder achteruit te laten gaan.
- Bewegen en sporten
- Slaap goed en lang
- Eet gezond (en blijf kauwen)
- Aan de slag met een nieuwe hobby
- Speel spelletjes om jouw brein uit te dagen
Bewegen en sporten
Kom in beweging en ga sporten. Op jouw eigen niveau, zolang je maar meer gaat bewegen.
Neem voortaan de trap in plaats van de lift, en vermijd de roltrappen op bijvoorbeeld het station of op kantoor. Ga fietsen naar je werk. Wandel een keer naar de supermarkt om de boodschappen te doen. Door dagelijks minstens 30 minuten matig intensief te bewegen verbeter je de bloedsomloop naar de hersenen. Er gaat meer zuurstof naartoe, waardoor jouw brein meer nieuwe hersencellen kan aanmaken.
Ben je op leeftijd? Probeer een manier van bewegen of sporten te vinden die je nog vol kunt houden. Ga regelmatig een stuk wandelen of gebruik een crosstrainer zonder veel weerstand. Het is een makkelijke manier om in beweging te blijven, zodat ook de geheugenfunctie langer goed blijft.
Slaap goed en lang
Goed en lang slapen is misschien wel de beste tip. Het is belangrijk om jouw lichaam goed te laten herstellen. Ook als je geen zware inspanningen hebt geleverd.
Voldoende slaap is belangrijk voor zowel jouw lichaam als de hersenen. Die gebruiken de slaap om te resetten, bijvoorbeeld door alle indrukken van de dag te verwerken en op te slaan in het langetermijngeheugen. Na een goede nachtrust zijn de hersenen klaar voor een nieuwe dag, waardoor je fitter bent en jouw geheugen meer ruimte biedt om nieuwe ervaringen op te slaan. En om te onthouden, waardoor je minder last zal hebben van geheugenverlies.
Eet gezond (en blijf kauwen)
Overdag is het belangrijk om goed te eten. Maak bijvoorbeeld gebruik van graanproducten, waar je waardevolle glucose uit kunt halen. Dat zijn suikers die je scherp houden. Begin daar al mee tijdens het ontbijt. Op die manier ga je de dag goed van start. Je geheugen krijgt de kans om ervaringen op te slaan of informatie uit het verleden terug te halen.
Het ontbijt is misschien wel de belangrijkste maaltijd van de dag. Je kunt de dag daarmee goed beginnen. Eet gezond en ontdek op die manier hoe je veel minder last zal hebben van geheugenverlies.
Tip: kies eten waarbij je goed moet kauwen. Het voordeel daarvan is dat je hart sneller zal gaan kloppen, waardoor de doorbloeding door de hersenen beter zal zijn. Kauwen kost relatief veel energie, en is als ware een kleine work-out voor je hart. Het extra bloed dat door de hersenen stroomt komt de werking van het geheugen ten goede.
Aan de slag met een nieuwe hobby
Met name op latere leeftijd wordt het brein luier en kun je te maken krijgen met geheugenverlies. Dat gebeurt vooral als je het brein niet voldoende prikkelt om nieuwe dingen te leren. Zolang je in je vertrouwde omgeving blijft en geen nieuwe dingen doet kan het brein het als het ware af op halve kracht.
Leer, juist op latere leeftijd, regelmatig iets nieuws. Begin met een nieuwe hobby of ga aan de slag met een sport waar je nog geen ervaring mee hebt. Zowel lichamelijk als mentaal zal je meer moeite moeten doen om het onder de knie te krijgen. Die uitdaging voor jouw hersenen en lichaam komt ook je geheugen ten goede. Hierdoor heb je minder last hebt van verlies. Een makkelijke en leuke manier om bezig te zijn. Bovendien werkt je aan zowel de fysieke als mentale gezondheid.
Speel spelletjes om jouw brein uit te dagen
Voel je niet zoveel voor een nieuwe hobby, maar heb je wel al wat ervaring met puzzels of raadsels? Dat is een goede geheugentraining. De wetenschap is er nog niet helemaal over uit. Er zijn echter aanwijzingen dat het trainen van je brein de werking van het geheugen ten goede komt. En baat het niet? Dan schaadt het in ieder geval ook niet. Je stimuleert de aanmaak van nieuwe verbindingen in de hersenen. Het zal er in ieder geval niet slechter van zal worden.
Bovendien kun je aan de slag met leuke puzzels en uitdagingen. En lukt het je om de puzzel op te lossen? Dan levert dat een gevoel van waardering op. Mocht het niet helpen tegen geheugenverlies, dan heb je in ieder geval een leuke braingame gespeeld waar je waardering uit kunt halen als je die oplost.
Dissociatie
In sommige gevallen is er sprake van dissociatie. In dit geval is geheugenverlies een klacht die hierbij hoort. Wanneer dit het geval is kun je dus onderzoeken waar je dissociatie vandaan komt. In de meeste gevallen van dissociatie is het verstandig om hulp in te roepen.
Veel gestelde vragen over geheugenverlies
Hoe wordt geheugenverlies onderzocht?
Geheugenverlies kan middels verschillende onderzoeken worden vastgesteld. Er kan een lichamelijk onderzoek plaatsvinden Daarnaast kan er ook een hersenfilmpje worden gemaakt. Hierin wordt gemeten hoe de elektrische activiteit verloopt in je hersenen. Tot slot is het mogelijk om een MRI-scan of CT-scan te laten maken. Deze scans zijn bedoeld om vast te kunnen stellen of er afwijkingen zijn en waar deze zich precies bevinden.
Hoe kun je dementie en ouderdomsvergeetachtigheid onderscheiden?
Bij ouderdomsvergeetachtigheid kun je moeilijk bij een herinnering. Door oor even tijd te nemen en te denken, kom je er vaak wel bij. Als het om dementie gaat, ben je hele gebeurtenissen kwijt en niet enkele details. Bij dementie gaat ook het verstandelijk functioneren achteruit. Dit gebeurt niet bij ouderdomsvergeetachtigheid.
8-weekse MindFulness MBSR training in 5 dagen!
Advertentie - Geen 8 weken 2,5 uur per week maar 5 dagen intensief een MindFulness training incl. GRATIS 8 weken online coaching. Sneller resultaat en net zo effectief. De '5-daagse MindFulness training' van MindFulGenieten is een praktische 5 daagse training met vele praktische handvatten om gelijk in je dagelijkse leven toe te passen.Bijna 400 mensen hebben al een mindfulness training gevolgd bij MindFulGenieten en uitstekende blijvende resultaten geboekt! Begin nu met jouw verandering in je eigen leven. >
