Stel u wordt arbeidsongeschikt en vraagt ziekteverlof aan bij uw werkgever. Wat zijn uw rechten en plichten? Heeft de werkgever dezelfde rechten en plichten als de werknemer? En wat als ik niet aan de gestelde verplichtingen voldoe? Blijft mijn inkomen behouden en wat als ik niet herstel? Wat dan?
Allemaal vragen die spelen omtrent ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid.
In Nederland zijn de laatste jaren op het gebied van verzuim en arbeidsongeschiktheid veel zaken verandert. De duur van de loonbetalingsplicht door de werkgever is verlengd naar 104 weken. Dit houdt in dat een werkgever een zieke werknemer 104 weken het loon dient door te betalen. Daarnaast is de WAO (Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen) per 29 december 2005 vervangen door de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen oftewel de WIA. Er zijn veel verplichtingen waar werkgevers en werknemers aan dienen te voldoen. Waar het vroeger ging om arbeidsongeschiktheid gaat het tegenwoordig om wat u nog wél kan.
Inhoudsopgave
Inkomen bij verzuim
Een werknemer krijgt bij ziekteverzuim 104 weken (de eerste twee jaar van arbeidsongeschiktheid) lang zijn salaris krijgt doorbetaald. Dit is vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek. Het eerste jaar krijgt de medewerker 70% van het salaris en minimaal het minimumloon. In het tweede jaar ontvangt de medewerker ook 70% van het salaris maar is de werkgever niet verplicht dit aan te vullen tot het minimumloon.
In Nederland valt een groot gedeelte van de medewerkers onder een cao of zijn er aanvullende afspraken gemaakt over ziekteverzuim in de arbeidsovereenkomst. In veel gevallen is het zo dat de medewerker in het eerste jaar van ziekte 100% van het salaris krijgt doorbetaald en in het tweede ziektejaar 70%. Het totale inkomen bedraagt dan in de eerste 104 weken 170% van het oude salaris. Het komt echter ook voor dat hierover andere afspraken zijn gemaakt. Controleer hiervoor de arbeidsovereenkomst of cao dat van toepassing is op uw situatie.
Rechten en plichten: Wet Verbetering Poortwachter
Naast het inkomen zijn er ook rechten en plichten voor de werkgever en werknemer vastgelegd. Deze rechten en plichten zijn vastgelegd in de Wet Verbetering Poortwachter. In de deze wet, afgekort WVP, staan de regels bij arbeidsongeschiktheid in het eerste en tweede jaar (104 weken). Deze verplichtingen worden ook wel ‘Poortwachterverplichtingen’ genoemd. Samengevat komen deze verplichtingen op het volgende neer:
Week 1 – Ziekmelding
De werkgever geeft de ziekmelding van de werknemer zo snel mogelijk door aan de arbodienst of de bedrijfsarts. Richtlijn hiervoor is binnen een week na de eerste ziektedag maar hier geldt natuurlijk, hoe sneller hoe beter.
Week 6 – Probleemanalyse
Wanneer het verzuim lang(er) dreigt te duren stelt de arbodienst of bedrijfsarts een probleemanalyse op. Dit inclusief een advies over toekomstige werkhervatting. Uiteraard gebeurt dit na een bezoek van de werknemer aan een bedrijfsarts.
Week 8 – Plan van aanpak en aanstellen casemanager
Wanneer blijkt, uit het oordeel van de arbodienst of bedrijfsarts, dat er mogelijkheden zijn om weer aan het werk te gaan, stellen werkgever en werknemer samen een plan van aanpak op. Dit gebeurt schriftelijk en hierin zijn activiteiten, doelen en termijnen beschreven. Daarnaast wordt vastgelegd wanneer de voortgangsgesprekken van het plan van aanpak plaatsvinden. Richtlijn voor deze voortgangsgesprekken is dat deze om de zes weken plaatsvinden. Wanneer blijkt dat het plan van aanpak aangepast dient te worden dan wordt deze uiteraard aangepast.
Tevens wordt er een casemanager toegewezen door de werkgever en werknemer die de voortgang controleert en de afspraken begeleidt.
Week 42 – Ziekmelding naar het UWV
Wanneer de werknemer op dit moment nog ziek is geeft de werkgever dit door aan het UWV. Dit staat bekend als de zogenaamde 42-weeks-melding. De werknemer heeft het recht op een kopie van de ziekmelding en de eventuele toelichting daarop.
Week 44 – Re-integratie verplichtingen
Het UWV zal de werkgever en werknemer schriftelijk wijzen op de re-integratie verplichtingen die gelden.
Week 46-52 – eerstejaarsevaluatie oftewel ‘opschudmoment’
Aan het einde van het eerste jaar van ziekte is het tijd voor een eerstejaarsevaluatie. Dit stellen de werkgever en werknemer samen op en wordt toegevoegd aan het re-integratie dossier.
Het doel van deze eerstejaarsevaluatie is terugkijken naar het eerste jaar en het vaststellen van de doelen voor het tweede jaar. Deze doelen worden ook weer schriftelijk vastgelegd. Daarnaast is in de meeste gevallen het gevolg dat de medewerker terug zal gaan vallen in inkomen. Vaak betreft het een terugval van 100% naar 70% van het salaris. De werkgever blijft het re-integratie dossier bijhouden en zich inspannen voor re-integratie van de zieke werknemer binnen het eigen bedrijf of daarbuiten (tweede spoor).
Week 89-93 – WIA aanvraagformulier
Bij voortdurende ziekte van de werknemer zal in week 89 een WIA aanvraagformulier door het UWV aan de werknemer worden toegezonden. Dit WIA aanvraagformulier wordt in week 93 ingediend bij het UWV. De arbodienst of bedrijfsarts zorgt voor een actueel oordeel bij de eerder opgestelde probleemanalyse.
De werkgever stelt, in overleg met de werknemer en op basis van het aangelegde re-integratiedossier, een re-integratieverslag op. Dit wordt samen met het WIA aanvraagformulier in week 93 ingediend bij het UWV.
Week 93-104 – WIA keuring
Het UWV beoordeelt de re-integratie inspanningen van de werkgever en de werknemer. Zijn deze inspanningen voldoende geweest? De werknemer wordt in deze periode uitgenodigd voor een WIA onderzoek. Wanneer de beoordeling wordt goedgekeurd ontvangt de werknemer eventueel een WIA uitkering vanaf week 105.
Onvoldoende re-integratie inspanning
Mocht blijken dat de verplichte re-integratie inspanningen onvoldoende worden bevonden door het UWV dan betekent dat het volgende:
- Voor de werkgever wordt de zogenaamde loondoorbetalingsplicht verlengd met maximaal een jaar;
- Voor een medewerker betekent te weinig inspannen voor zijn re-integratie een eventuele korting op een toegekende WIA uitkering.
Tot slot
Al met al heeft ziekte en arbeidsongeschiktheid veel impact voor zowel de werkgever als de werknemer. Er zijn veel plichten waarbij de werkgever strikte regels dient op te volgen en verantwoordelijk is voor o.a. de doorbetaling van het salaris. De werknemer heeft ook plichten en dient actief mee te werken aan re-integratie en gaat in de meeste gevallen in inkomen achteruit.
Van belang bij ziekteverzuim en belangrijker nog, het voorkomen van ziekteverzuim, is een goed preventie en re-integratie beleid. De laatste tijd neemt de aandacht voor het voorkomen van uitval en duurzame inzetbaarheid steeds verder toe en dat is een goede ontwikkeling. Uiteindelijk is voorkomen toch nog steeds beter dan genezen.
Feiten omtrent psychisch verzuim
- In 2013 was in bijna 50% van de gevallen een psychische stoornis de oorzaak van arbeidsongeschiktheid (tegen ruim 30% in 1998)
- Werkgebonden psychische aandoeningen méést voorkomende beroepsrisico
- Ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid pakt dit thema in de jaren 2014 – 2018 actief op
Bron: Ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
