Ik sprak laatst een ambitieuze professional die vertelde een hekel te hebben aan mensen die “nee” zeggen. Terwijl dit gewoon mensen zijn die hun grenzen aangeven.
Waarom roept dat “nee”-zeggen zo’n weerstand op? Omdat je niet verder kunt met deze persoon, je komt wat meer tegenover elkaar te staan en het zegt “stop” tegen vervolgactie. “Nee” zeggen lijkt niet productief, want nu moet iemand anders het opknappen. Daarom zeggen we misschien ook wel liever gewoon “ja” op alles wat voorbij komt.
Je komt het vast zelf ook tegen in de organisatie waar je werkt, dat het lastig is om je grenzen aan te geven. Maar als “nee” dan misschien niet altijd het goede woord is (soms wel hoor!), dan kun je nog een heleboel andere dingen doen of zeggen op het moment dat je aan je tax zit.
Waarom bewaken we onze grenzen zo slecht?
Als je uitdagingen aangaat in je functie, kun je gemakkelijk tegen je grenzen aan lopen of er overheen gaan. Hier is niets mis mee, zolang je je hier bewust van bent en er direct wat aan doet. Waarom bewaken we onze grenzen eigenlijk zo slecht?
1. We kennen onze grenzen of signalen dat we belast zijn niet zo goed en merken pas veel later (bijv aan vermoeidheid, slechter slapen, geen honger meer hebben) dat we er over heen zijn gegaan. Toen ik studeerde ging ik er schier overheen maar ik merkte dat niet; ik deed heel veel, omdat ik vooral heel enthousiast over mijn studie was. Door mijn enthousiasme zag en voelde ik mijn grenzen niet.
2. Sowieso camoufleert adrenaline het gevoel van vermoeidheid, een grens. Je denkt dat je nog best de energie hebt, daar zorgt dit stresshormoon voor. Pas als je echt even de rust en tijd neemt, dan voel je pas hoe moe of fit je echt bent.
3. We leggen de maatstaf (wat is normaal?) voor onze grenzen buiten onszelf; Mijn leidinggevende gaat ook gewoon door, dus blijkbaar is dat normaal. We kopiëren voorbeeldgedrag.
4. Of je voelt je verantwoordelijk voor het hele proces in plaats van voor je eigen aandeel. Als er ergens steken vallen, raap jij ze op.
5. Je bent ambitieus en je vindt het “cool” om hard te werken. Rustig aan doen, afremmen of “nee” zeggen komt niet in je vocabulaire voor, dat is voor watjes.
6. Uit schuldgevoel onze eigen behoeften negeren. We voelen ons schuldig als wij wel gaan lunchen terwijl iedereen achter zijn bureau een boterham eet.
7. We stellen het bijkomen van drukte of hard werken uit naar een later tijdstip (het bekende “over 3 weken heb ik vakantie, dan heb ik alle tijd”… en prompt word je ziek de 1e dag van je vakantie)
Een heleboel redenen om door te gaan en te denken dat je het nog wel redt. Grenzen zijn alleen maar lastig en je kunt ze best oprekken, je moet ze zelfs oprekken om verder te komen. Zou kunnen, maar ik denk van niet. En dit oprekken heeft gevolgen.
Gevolgen
Niet luisteren naar bijvoorbeeld signalen van vermoeidheid, maakt dat je je reserves verder aanspreekt en je accu leeg loopt. Dit leidt tot roofbouw en uiteindelijk ligt een burn-out op de loer.
Alleen in het weekend luisteren naar je vermoeidheid, maakt dat je een weekend lang bezig bent om ‘bij te komen’ van de werkweek. Je slaat misschien wat sociale activiteiten over en voor je het weet leef je je leven met de rem erop om genoeg energie over te houden voor de volgende werkweek.
Er treedt ook een vicieuze cirkel in werking. Door niet op tijd bij te tanken, loopt je accu leeg. Hierdoor spelen je grenzen steeds sneller op, waardoor je nog sneller over je grenzen heen gaat en je ze nog eerder moet bewaken. Dit kan echt anders!!
5 tips!
1. Als je productief wilt zijn en blijven, heb je energie nodig. Je accu moet gevuld zijn, anders doe je het op je tandvlees. Zorg dat je een korte pauze neemt, zodra je signalen van vermoeidheid merkt. Hoe eerder je oplaadt tussendoor, hoe langer je accu gevuld blijft, hoe langer je het vol kunt houden.
2. Je bent ook productiever als je niet te veel je reserves aanspreekt. Te veel stress en haast hebben, maakt dat je minder goed je taken kunt overzien en dus minder goed kunt prioriteren. Dus het is belangrijk om af en toe in een lagere versnelling je dingen te doen en bij haast terug te schakelen naar een rustige ademhaling.
3. Als er meer op je to-do lijst staat, dan gaat lukken die dag, wacht niet langer, maar vraag een collega of hij/zij werk over kan nemen. Als dat niet kan, bespreek met je leidinggevende wat prioriteit moet krijgen.
4. Vraag jezelf af waarom je “ja” zegt tegen klussen en projecten. Hoe zuiver wil je dit? En is er een stemmetje van binnen dat wat anders zegt? Of past het juist bij je eigen koers die je voor ogen hebt, je doelen en waarden?
5. Voordat je “ja” zegt, check hoeveel tijd iets gaat kosten, wanneer de piekbelasting is, welke rol en hoeveel input van jou verwacht wordt. Geef aan hoeveel tijd jij er in kunt steken, als dat minder is dan wat er verlangd wordt, is het opeens erg logisch dat je “nee” zegt.
