Laatst zag ik het van dichtbij gebeuren; iemand in mijn omgeving was zichzelf aan het overladen. Veel ballen in de lucht houden, ballen die best allemaal leuk waren. Maar geen avond meer thuis of aangeven dat het ook wel zwaar was.
Deze persoon had mij ooit gevraagd hem te waarschuwen als ik tekenen van voorfasen van burn-out bij hem zou zien. Dat heb ik bij tijd en wijlen gedaan.
Toen ik hem onlangs aangaf dat hij er nu toch echt wat aan moest doen, gaf hij mij allerlei verklaringen waarom het was zoals het was. Daarnaast vertelde hij me dat er een week later meer lucht zou zijn.
Wat helpt niet?
Eerlijk gezegd frustreerden zijn antwoorden mij. Ik waarschuwde hem – zoals gevraagd – en toch deed hij er op dat moment niets mee. Hier is hij trouwens niet de enige in, sterker nog: veel mensen die tegen ’t randje aanzitten:
- Zoeken oorzaken en stellen waarom-vragen over hun stress of vermoeidheid (om verklaringen te vinden), zodat ze de signalen die ze hebben, snappen van zichzelf.
- Stellen de noodzakelijke herstelmomenten uit tot een ‘geschikter’ tijdstip.
Herken je bovenstaande van jezelf? Dit gedrag zou eveneens een teken moeten zijn om METEEN in te grijpen.
Hoe grijp je in?
Als je echt iets wilt doen aan vermoeidheid, chronische stress, slechte slaap, piekeren of beginnende fysieke klachten, doe het dan meteen, stel het niet uit, je mag er verklaringen voor zoeken maar dat zet nog niet tot herstel aan (het kan je er juist ín houden). En herstel is wat je juist NU nodig hebt.
Dat betekent keuzes maken en wel direct, zoals:
- Iets (een taak, opdracht, idee, afspraak) laten vallen
- … afzeggen
- … niet doen
- besluiten om … op een later tijdstip te doen
- … delegeren naar iemand anders
- … terugleggen bij degene bij wie je de opdracht vandaan kwam
- of overleggen met betrokkenen wat prioriteit krijgt (en wat daardoor dus even kan wachten
Als je bovenstaande geprobeerd hebt en je hebt het gevoel dat alles nog steeds in het honderd zal lopen, als jij niet doorgaat, dan is het laatste middel: laat het bewust ‘mis’ gaan en kijk goed wat er dan gebeurt. Het kan echt misgaan, maar dan was het ook echt te veel. Maar het kan ook dat anderen het oppakken. Wat ook kan gebeuren, is dat het voor anderen dan pas duidelijk wordt, dat er meer mensen bij moeten of dat processen anders georganiseerd moeten worden.
Keuzes maken betekent ook dat je de bron aanpakt. Waarom ging je over je grenzen heen? Hier zijn verklaringen wel handig; het geeft informatie over oorzaken van drukte of van fysieke klachten die zijn ontstaan. Zodat je keuzes kunt maken, bijvoorbeeld minder vaak “ja” zeggen en eerst tot tien tellen.
Wat is de bron? Waardoor kwam ik in die overlevingsmodus van iedereen tevreden houden? Wat kan ik daar zelf aan doen? En wat kunnen anderen daar aan doen?
Onze eerste reflex is om alle ballen tegelijkertijd in de lucht te willen houden. De kunst is om dat juist NIET te doen. Als je kiest welke ballen je in de lucht wilt houden, voelt dat “in control” en dat is erg prettig.
Een belangrijk signaal van niet “in control” zijn is haasten. Als je gaat haasten weet je dat je probeert om alles te blijven uitvoeren of alles af wilt hebben, tegen beter weten in. Belangrijk is om dat meteen (weer dat woord) te doorbreken. Door eerst uit de haast te gaan.
Dit is het enige dat ons te doen staat in de voorfasen van burn-out (bijvoorbeeld bij grote drukte, te veel ballen, grote weerzin of flinke vermoeidheid): afremmen. Daardoor overzicht krijgen en dan keuzes maken.
En die persoon in mijn omgeving? Die heeft meteen 😉 wat ballen uit de lucht gehaald. Hopelijk doe jij dat ook?
Welke keuzes maak jij als je tegen ’t randje aan zit? Laat het me weten. Ik vind het altijd interessant om meer over dit soort keuzes te horen.
