Heb je iets verschrikkelijks meegemaakt en heb je daar soms nog steeds last van? Misschien heb je wel last van PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom). In deze blog leggen we uit wat PTSS is en wat je er tegen kunt doen.
Eerst leggen we uit wat PTSS precies is en wat de bijbehorende symptomen zijn. Vervolgens lichten we de oorzaken van PTSS verder toe en gaan we dieper in op de relatie tussen PTSS en stress. Tot slot, kijken we naar mogelijke oplossingen die helpen tegen PTSS.
Inhoudsopgave
Wat is PTSS?
Bij een ingrijpende gebeurtenis kun je hele intense emoties voelen, zoals intens verdriet of intense pijn. Dit kan zo heftig zijn dat je hier moeilijk mee om kunt gaan. Je emoties kunnen daardoor blokkeren of juist de overhand nemen in je leven waardoor je last krijgt van nachtmerries of bepaalde situaties gaat vermijden. Dit kan een ingrijpende impact hebben op je leven.
Het duurt enige tijd voordat je je emoties hebt verwerkt. Tijd heelt de wonden is dan ook de uitdrukking. Echter lukt het ongeveer 10% van de mensen, die een trauma hebben meegemaakt, niet om het trauma te verwerken. Lichamelijke en psychische klachten kunnen dan na je traumatische gebeurtenis aanhouden en een stoornis vormen (PTSS).
Symptomen van PTSS
- Concentratieproblemen
- Slaapproblemen
- Depressieve stemmingen
- Vermoeidheid
- Vergeetachtigheid
- Prikkelbaar
- Desinteresse
- Te veel afleiding zoeken in een hobby/genotsmiddel
- Herbeleving van de gebeurtenis
- Bepaalde situaties of gevoelens vermijden
- Alles op de automatische piloot doen
Oorzaken van PTSS
Doorgaans is trauma de belangrijkste oorzaak van PTSS, maar soms zijn er ook andere oorzaken te herleiden. Hieronder lichten we mogelijke oorzaken van PTSS verder toe.
Trauma
De hoofdoorzaak van PTSS is meestal een trauma. Een trauma kan een recentelijke gebeurtenis zijn of iets uit je jeugd wat diep weggestopt zat en weer naar boven komt. Traumatische gebeurtenissen kunnen zowel psychisch als lichamelijk van aard zijn. Denk hierbij aan een ernstig ongeluk, het verliezen van een van je ouders op jonge leeftijd, of misbruik. Het hoeft niet te zijn dat iedereen die een trauma meemaakt vanzelfsprekend PTSS krijgt, vaak spelen andere oorzaken hierbij ook een rol.
Andere oorzaken die leiden tot PTSS
- Gebrek aan steun van je naasten bij het verwerken van een trauma
- Opvoeding
- Gevoelige persoonlijkheid
- Erfelijke factoren
De relatie tussen PTSS en stress
Bij een trauma komt er in een korte tijd zoveel stress vrij, dat het moeilijk is om dit allemaal te verwerken. De verwerking vindt meestal plaats in verschillende fasen. We bespreken deze fasen hieronder en leggen je uit in welke mate stress een rol speelt.
Het verschilt per persoon hoelang je in een fase blijft zitten en of je een bepaalde fase misschien vaker doorgaat.
- Eerste fase (schokreactie)
In de eerste fase voelt alles nog onwerkelijk, het lijkt alsof je in een soap bent terecht gekomen. Kenmerken van deze fase zijn dat je de ernst van de gebeurtenis ontkent of dat je nog geen emoties voelt (schokreactie). Je ervaart stress, omdat je weet dat er iets ernstigs is gebeurd.
- Tweede fase (besef)
Na de schokreactie dringt het langzaam tot je door dat er echt iets is gebeurd en je leven zal veranderen. Ook in deze fase kun je stress ervaren, omdat je niet weet hoe je verder moet.
- Derde fase
Na het besef komt er een moeilijke periode waarin je stress verschillende klachten met zich mee kan brengen, zoals slapeloosheid, concentratieproblemen, verdriet, ongevoeligheid en leven op de automatische piloot. - Vierde fase (traumaverwerking)
In de vierde fase begint pas echt de traumaverwerking. Het verschilt per persoon hoe je een trauma verwerkt. Sommigen verwerken het helemaal niet en krijgen hier later last van. Vaak zie je bij PTSS dat als je een trauma (bijv: ongeluk) hebt gehad en dit niet goed hebt verwerkt, je later bij een soortgelijke situatie (bijv: zien van een ongeluk) je eigen trauma herbeleeft. - Vijfde fase (impact op je leven)
Of je het trauma wel of niet hebt verwerkt, je leven ziet er anders uit dan voor de gebeurtenis en je zult de impact blijven merken.
Acute of chronische stress
Er wordt onderscheid gemaakt tussen acute en chronische stress. Bij acute stress komt er in korte tijd extreem veel stress vrij door een ingrijpende gebeurtenis. Bij chronische stress is deze stress minder heftig, maar houdt de stress langer aan. We spreken bij chronische stress ook wel van het Chronische Stress Syndroom (CSS).
Hoe kun je iemand met PTSS behandelen?
Er zijn meerdere oplossingen die kunnen helpen tegen PTSS. Je kunt aan jezelf gaan werken, maar er bestaan ook behandelingen en begeleiding om beter met PTSS om te kunnen gaan. Hieronder lichten we de mogelijke oplossingen toe.
Zorg goed voor jezelf
Allereerst: als je iets ernstigs meemaakt, zorg ervoor dat je je gevoelens niet afsluit. Neem de tijd voor jezelf om het trauma te verwerken en bewust met je gevoelens om te gaan. Het beste doe je dat door veel te praten en het leed te delen met anderen.
Verder is het belangrijk ook fysiek goed te zorgen voor jezelf. Geef structuur en regelmaat aan je leven, dit houdt in: voldoende slaap op vaste tijden, gezond eten op vaste tijden en maak ruimte voor veel ontspanningsmomenten.
Kies voor een behandeling
Er zijn verschillende behandelingen mogelijk die je kunnen helpen beter om te leren gaan met PTSS. Voor de juiste behandeling die bij jou past, kun je het beste langs je huisarts gaan. Mogelijke behandelingen kunnen zijn: exposure therapie, psychotherapie of hypnose. Je huisarts kan ook medicatie voorschrijven om bijbehorende klachten van PTSS te verminderen. In sommige gevallen wordt ook antidepressiva voorgeschreven.
Neem een PTSS hond
Als PTSS je het leven moeilijk maakt, kan een hulphond een oplossing bieden. Naast het feit dat je een hechte band ontwikkelt met je hulphond, kan de hond functioneel zijn om beter om te gaan met PTSS, doordat hij extra alert is op stress en je hiervoor kan waarschuwen.
Veelgestelde vragen over PTSS
Hoe kan een hulphond precies helpen bij PTSS?
Een PTSS hond is net als ieder andere trouwe viervoeter je maatje, alleen is deze hond extra alert op stress. Ten eerste geeft de hond structuur en regelmaat in je leven. Je bent verantwoordelijk dat hij eten krijgt ‘s ochtends en ‘s avonds en dat de hond een paar keer per dag wordt uitgelaten. Ten tweede, een hulphond neemt stress bij jou snel waar. Als je bijvoorbeeld een nachtmerrie krijgt of stress ervaart, waarschuwt de hond je. Zo kun je een vervelende situatie vermijden of beheersbaar maken.
Meer informatie
- Wat betekent PTSS? (Solvo.nl)
