Er is lang gedacht dat burn-out vooral werk gerelateerd zou zijn. Inmiddels hebben verschillende studies uitgewezen dat dit niet zo is. Niet alleen perfectionistisch hardwerkende medewerkers kunnen burn-out raken, een burn-out kan ons allemaal overkomen.
Een burn-out ontstaat als je over een langere periode overbelast bent en onvoldoende hersteld. Er is sprake van een langdurige verstoring tussen belasting en belastbaarheid. Door de overbelasting vul je je reserves niet meer aan en vraag je (te) veel van je lichaam. Zolang het herstel na een inspanning (werk, stress, fysiek) gelijk is aan de inspanning gaat het goed, als het herstel onvoldoende is loopt jouw batterij langzaam leeg. Het kan jaren duren voordat je lichaam het echt opgeeft, maar in al die jaren werk je daar wel naar toe.
Jouw lichaam kan op verschillende manier overbelast raken:
- Fysiek – bijv. als je veel sport of langdurig teveel van je lichaam vraagt;
- Mentaal – bijv. als je baan te druk is of als de combinatie privé en werk niet optimaal is;
- Psychisch – bijv. door relatie- of financiële problemen, stress, of problemen op een ander vlak.
Er zijn tal van oorzaken voor een burn-out of combinaties van oorzaken. Meestal is er niet één reden specifiek aan te wijzen. Zo kun je het lastig vinden om je grenzen aan te geven, ben je onzeker over je kwaliteiten en loop je vaak op je tenen, leg je de lat regelmatig te hoog of ben je een pleaser, controlefreak of perfectionist. Als je faalangst hebt, van jezelf veel “moet”, je baan of relatie verliest, ziek wordt of te weinig lichaamsbeweging krijgt kan dit tot te veel stress leiden. Maar ook verveling, de hele dag niets doen of niet voldoende uitgedaagd worden levert stress op. En zelfs teveel sporten brengt een risico met zich mee. Of wat dacht je van onzekerheid over de toekomst of te veel hooi op je vork nemen?
Al deze oorzaken komen in ons leven regelmatig voorbij en leveren daarbij meestal geen gevaar op. Als de oorzaken zich echter opstapelen en je onvoldoende aandacht besteedt aan wat je geest en lijf nodig hebben kun je in de gevarenzone komen. Hoe vaak hoor je niet dat iemand achteraf aangeeft dat “het er al een tijdje aan zat te komen” of dat men “al enige tijd bepaalde signalen bewust of onbewust negeerde”?
Om een burn-out te voorkomen is het belangrijk om jezelf regelmatig even onder de loep te nemen. Hoe is het met je? Is er een boodschap in de signalen die je lijf afgeeft en wat kun je nu doen?
Misschien helpen deze 10 signalen:
- Voel je je aan het einde van de dag meer vermoeid dan dat je zou kunnen verwachten?
- Voel je je ’s morgens bij het opstaan vermoeid, ook als je goed geslapen hebt?
- Zijn er (meerdere) vervelende situaties in je leven die energie vragen, of zijn die er geweest?
- Ben je veel aan het piekeren en/of zit je veel in je hoofd?
- Heb je last van (niet te verklaren) fysieke klachten?
- Vergeet je veel en/of maak je steeds meer lijstjes aan?
- Ben je (overmatig) emotioneel? (boos, verdrietig enz.)
- Heb je door de dag heen trek in zoete dingen of zijn je eet/drink gewoontes veranderd?
- Maak je liever geen afspraken of zeg je gemaakte afspraken af?
- Ben je vaak cynisch over situaties?
Heb je 1 tot 3 keer ja geantwoord, zorg dan de komende periode extra goed voor jezelf. Neem je rust en los de moeilijke situaties op. Houdt in de gaten of er klachten bij komen.
Heb je meer dan 4 keer ja geantwoord, maak dan een afspraak bij de huisarts. Wellicht is er een onbalans en kun je overspanning of een burn-out voorkomen.
