Samen creëren we de illusie dat we het meest voldaan en het effectiefst zullen zijn als we altijd werken. Maar dat is niet zo. Want als de mens zich met zijn werk identificeert, bestaat hij niet als hij niet werkt.
Wie niet rust kan ook niet goed werken, het thema van het boek van futuroloog Alex Pang, doorspekt met adviezen over de deugden van lopen, dutten en spelen.
In de gedachtegang is rust een passieve activiteit. Maar fysieke activiteit is rustgevender dan we denken, en mentale rust actiever dan we beseffen. Als je rust wilt, moet je rust nemen, de verleiding van bezig zijn weerstaan, tijd vrijmaken voor rust, rust serieus nemen en beschermen tegen een wereld die de intentie heeft om de rust van je af te pakken.
De ervaringen van succesvolle mensen en kunstenaars laten zien dat bewust rusten helpt om te herstellen van stress en vermoeidheid en nieuwe energie op te doen. Ze bereiken soms meer wanneer ze minder werken. Creativiteit en productiviteit zijn niet het resultaat van eindeloos zwoegen. Bijzondere prestaties komen voort uit korte werktijden. Ze zijn het resultaat van tienduizend uur oefenen, twaalfeneenhalfduizend uur bewust rusten en dertigduizend uur slaap.
In vroeger tijden overigens bestond behandeling van vermoeidheid en uitputting uit een rustkuur onder toezicht van een arts: wekenlange bedrust (soms in een verduisterde kamer), een mild gekruid dieet, frisse lucht, fitnessoefeningen en een eenvoudige manier van leven. Tegenwoordig weten we dat vier hoofdfactoren bijdragen aan herstel: ontspanning, controle, zelfeffectiviteit en detachement.
Van ontspanning is sprake wanneer een activiteit niet als werk voelt of een bewuste inspanning vereist. Een effectief zelf regisseert plezierige, interessante hobby’s of andere uitdagingen waarin hij goed in is. Diepgaand spel, zoals zeilen, bergbeklimmen en schilderen, zijn belangrijke vormen van bewuste rust. Het biedt de mogelijkheid om bestaande activiteiten samen te voegen tot een leven dat groter is dan de som der delen. Het creëert duidelijke grenzen tussen werk en spel, ook al zijn dezelfde interesses en vaardigheden gemoeid. Het vereist zogezegd exclusieve aandacht.
Detachement is van belang in relatie tot herstel in tijden van werkvrije periodes, zoals met de avond, tijdens het weekend en op vakantie. Het devies luidt: niet gestoord worden door dingen die met werk te maken hebben.
Lichaamsbeweging heeft een positief effect op de hersenstructuur, het cardiovasculair systeem en het spierstelsel. De Japanse schrijver Murakami is een marathonloper die, naar eigen zeggen, hardloopt in een leegte. Regelmatig bewegen is stressverlichtend en versterkt het vermogen met druk om te gaan.
Als je jezelf in de sportschool of op het sportveld blootstelt aan voorspelbare fysieke stressoren die geleidelijk in intensiteit toenemen, vergroot je het vermogen om in stressvolle situaties kalm te blijven en het hoofd koel te houden. Als je als volwassene een goede conditie hebt, kan dat op lange termijn een positief effect hebben op de cognitieve gezondheid.
Het boek leert dat bewust omgaan met rust ontspanning biedt en de blik op de wereld vergroot en verstevigd. Grote denkers en uitvinders gingen ons voor, luiwammesen op de toppen van hun kunnen die hun leven rond hun werk organiseerden.
