Een delier kan heel vervelend zijn en veel stress met zich meebrengen. In deze blog leggen we uit wat een delier is. We bespreken de verschillende vormen, symptomen en oorzaken die een delier tot gevolg hebben. Hierbij kijken we ook in welke mate stress een rol speelt. Afsluitend, kijken we naar de verschillende mogelijkheden om een delier te behandelen.
Inhoudsopgave
Wat is een delier?
Bij een delier ben je plotseling verward zonder dat je er een directe oorzaak voor kunt aanwijzen. Je hersenen functioneren niet meer goed waardoor je last krijgt van psychische problemen. Meestal is de verwardheid van tijdelijke aard, maar het kan ook chronisch van aard worden als de oorzaak niet kan worden behandeld.
Vormen van delier
Een delier kan zich in twee verschillende vormen uiten:
- Op de uitbundige manier: je uit de verwardheid verbaal of non-verbaal. Je gaat in deze gevallen meestal schreeuwen of of angstige gezichten trekken. Je omgeving merkt je vreemde gedrag direct op.
- Op de stille manier: je trekt je terug en je bent stil en initiatiefloos. Je kunt een hele tijd voor je uitstaren en de werkelijkheid niet bevatten.
Symptomen van delier
- Angstig gedrag
- Concentratieproblemen
- Geheugenverlies
- Desoriëntatie
- Verstoord slaap-waakritme
- Onrustig gedrag
- Hallucinaties
- Aandachtsproblemen
Delier bij ouderen
Een delier komt vooral bij ouderen voor, omdat naarmate je ouder wordt de kans op dementie ook toeneemt. Mensen met dementie zijn doorgaans extra gevoelig voor een delier. Ook als je al gebreken hebt op het gebied van je gehoor, zicht, of motoriek heb je meer kans op een delier.
Oorzaken van delier
Vaak kan de oorzaak van een delier worden aangepakt en zal een delier ook vrijwel meteen verdwijnen. De meest voorkomende oorzaken benoemen we hieronder.
Ziektes en aandoeningen
De volgende ziektes en aandoeningen vergroten de kans op een delier:
- Uitdroging
- Suikerziekte
- Ontstekingen
- Kanker
- Hartinfarct
- Koorts
- Ondervoeding
- Slapeloosheid
Operatie
Na een operatie kunnen mensen last krijgen van verwardheid. Vooral bij ouderen is een operatie een risicofactor voor een delier.
Ongeval
Als je hersenletsel en hersenschade oploopt of ooit hebt opgelopen, heb je een grotere kans op een delier. Maar ook een ander letsel dan aan het hoofd, zoals een gebroken heup kan de kans verhogen op een delier.
Medicijnen
Het verkeerd gebruiken van medicijnen kan een slechte invloed hebben. Te veel medicijnen, verkeerde medicijnen of abrupt stoppen met medicijnen kunnen een delier veroorzaken. Dit geldt overigens ook bij het direct stoppen met verslavende middelen, zoals alcohol.
De relatie tussen delier en stress
Stress heeft een grote invloed op je lichaam en geest, waardoor stress ook kan bijdragen aan het krijgen van een delier. Daarom gaan we hier dieper in op de relatie tussen een delier en stress.
Het stresshormoon cortisol
Bij een beetje stress maakt je lichaam het stofje adrenaline aan, zodat je optimaal kunt functioneren. Als je stressvolle situatie niet van tijdelijke aard is en de stress langer aanhoudt, maakt je lichaam het stresshormoon cortisol aan. Dit hormoon stelt je lichaam constant in een staat van paraatheid, waardoor je gespannen blijft en je sterker reageert op prikkels. Het hormoon cortisol is een trigger voor het krijgen van een delier.
Delier geeft stress
Een delier is al een stressvolle gebeurtenis op zich. Het geeft stress tijdens de onrust, omdat je geen vat meer hebt op de wereld. Je ziet geen logica meer en je voelt angst. Na de delier kun je stress ervaren, omdat je je vaak niet meer alles herinnert en bang bent voor wat er met je geheugen en lichaam gebeurt. Ook is je omgeving vaak geschrokken. Als je al eens een delier hebt gehad, heb je bij stressvolle gebeurtenissen een grotere kans om weer een delier te krijgen.
Wil je weten hoe je van je stress kunt afkomen? Lees meer over hoe je het beste met stress kunt omgaan in deze online cursus tegen stress.
Behandeling van delier
Een delier kan het beste worden behandeld door de oorzaak aan te pakken. We geven hieronder mogelijke oplossingen die jou kunnen helpen om een delier te voorkomen.
Structuur aanbrengen
Structuur aanbrengen in je dagelijks leven kan helpen om een delier tegen te gaan. Het is belangrijk dat je je goed kunt oriënteren in de tijd en plaats waar je bent. Dit kan simpel, door een horloge te dragen en bepaalde activiteiten op vaste momenten uit te voeren. Daarnaast is een veilige en vertrouwde omgeving, een goede nachtrust en goede voeding ook belangrijk.
Medicatie
Als je een delier hebt, kan het onderzocht worden of het door de bestaande medicatie komt. Misschien helpt een wisseling van medicatie wel. Als je nog geen medicatie hebt, kan de huisarts misschien medicatie aanraden om je onrust te verminderen. Mocht je ziek zijn of een ongeval hebben gehad, kun je ook andere medicatie zoals antibiotica krijgen.
Hulp van buitenaf
Je kunt je omgeving inlichten over je delier, zodat ze weten wat ze moeten doen als je verward bent. Ook kan je omgeving je begeleiden om orde en structuur te creëren in je leven. Als de delier een ernstige vorm aanneemt, kan er ook thuishulp of een mantelzorger worden ingeschakeld. In hele ernstige gevallen kan een tijdelijke opname ook een oplossing bieden tot de delier over gaat.
Veelgestelde vragen over delier
Hoe kan ik het beste omgaan met iemand die een delier heeft?
Je kunt iemand met een delier helpen door de persoon in een veilige omgeving te brengen. Als dit niet lukt kun je zorgen voor rust. Bied herkenningspunten, zoals foto’s, voorwerpen, namen of personen. Iemand met een delier heeft een slechte concentratie en niet alles zal binnendringen. Gebruik daarom korte eenvoudige zinnen. Het is belangrijk dat je erop let dat de persoon voldoende eet en drinkt.
Hoe weet ik het verschil tussen dementie en een delier?
Dementie en een delier worden vaak met elkaar vergeleken. Aan deze punten kun je herkennen dat het om delier of dementie gaat:
- Het beginstadium van dementie is makkelijk te onderscheiden van een delier. Een delier zorgt ervoor dat je constant afgeleid of afwezig bent en hallucinaties hebt. Bij dementie komt dit pas in een later stadium voor.
- Dementie is een geleidelijk ziekteproces. Delier is een plotselinge verwardheid, waarbij van tevoren de persoon zoals normaal functioneerde.
- Bij dementie gaat de geestelijke gesteldheid van de demente persoon achteruit. Dit is niet bij een delier. Zodra de oorzaak is opgelost, is de delier ook verdwenen. De kans om later een delier te krijgen is echter wel groter.
- Bij delier ben je gedurende de hele dag onrustig. Bij dementie komt de onrust vaak geleidelijk aanzetten en uit zich erger tegen de avond of nacht.
Meer informatie
- Wat is een delier? (Solvo.nl)
