Heb je het idee dat je dingen ziet of hoort die anderen niet zien? Dan heb je misschien wel last van een psychose. In deze blog leggen we je daar alles over uit.
Eerst bespreken we wat een psychose precies is en wat de kenmerken en symptomen zijn. Daarna behandelen we de mogelijke oorzaken van een psychose en gaan we in op de relatie tussen een psychose en stress. Tot slot, geven we tips om een psychose te voorkomen of om er beter mee om te gaan.
Inhoudsopgave
Wat is een psychose?
Bij een psychose verkeer je in je eigen wereld en verlies je het contact met de werkelijkheid. Een psychose kan soms een kenmerk zijn van psychische ziektes of aandoeningen, zoals een depressie of schizofrenie. Verder kondigt een psychose zich meestal van tevoren aan met de eerste signalen die hierop duiden, dit zijn:
- Angstig voelen
- Concentratieproblemen
- Slaapproblemen
- Teruggetrokken leven
- Zaken waarnemen die er niet zijn
- Wantrouwend gedrag
- In jezelf praten
Symptomen psychose
We spreken pas echt van een psychose als er sprake is van één of meer van de volgende symptomen:
- Hallucinaties
- Waanbeelden
- Verward denken
- Horen van stemmen
- Passief gedrag
Wie heeft kans op een psychose?
Een psychose kan bij zowel mannen als vrouwen voorkomen. Veelal komt de eerste psychose bij jongeren tussen de 16 en 23 jaar voor. Ook op oudere leeftijd kun je last krijgen van een eerste psychose, maar vanaf je 50e levensjaar is deze kans zeer klein.
Oorzaken van psychose
Meestal is er niet één duidelijke oorzaak voor een psychose te noemen. Het is vaak een combinatie van factoren. We noemen hieronder de mogelijke factoren die van invloed kunnen zijn.
Genetische bepaling
Je genen spelen een rol in de kans op het krijgen van een psychose. Wanneer je aanleg hebt voor een psychose, wil dat niet zeggen dat je per definitie een psychose zult krijgen, het verhoogt alleen je kans hierop.
De omgeving
Je omgeving is ook van invloed op de kans op het krijgen van een psychose. Dit begint al bij je geboorte. Waren er complicaties? Was je moeder in goede conditie tijdens haar zwangerschap? Verder kunnen trauma’s uit het verleden of intensief gebruik van drugs een rol spelen.
Stress
Lange periodes van veel stress zijn niet gezond voor je lichaam en geest. De stress vergroot de kans op een psychose. Dit lichten we hieronder verder toe.
De relatie tussen een psychose en stress
Een psychose kan tot meer stress leiden en vice versa.
Psychose door stress
De oorzaak stress komt vrijwel altijd naar voren als het om een psychose gaat. Vaak gaat het dan om een combinatie met aanleg in de genen, een operatie of een complicatie bij de geboorte.
Meer stress na een psychose
Na een psychose lijkt het alsof je minder stress kunt verdragen en minder energie hebt. Je wordt sneller moe, je toont minder initiatief, je hebt weinig uithoudingsvermogen en je kunt slaap– en concentratieproblemen krijgen. Als je merkt dat je lichaam tegenstribbelt en niet meer was zoals eerst, kan dit je stress geven. Het kan je oude dagelijkse leven namelijk in de weg zitten.
Stress om nieuwe psychose
Als je eerder een psychose hebt gehad, kun je bang zijn om een terugval te krijgen. Vooral als je merkt dat je lichaam minder energie heeft en minder goed tegen prikkels kan. De angst voor een nieuwe psychose geeft je stress. En juist als je bang bent voor iets en daar alert op bent, ga je je dingen inbeelden. Zo kan stress zorgen dat je wanen krijgt. Als de stress je teveel wordt, heb je ook meer kans om daadwerkelijk een nieuwe psychose te krijgen. Het is dus belangrijk om je stress te verminderen.
Oplossingen tegen psychoses
Het krijgen van een psychose kan iedereen overkomen. Het is vooral belangrijk om te weten hoe je een psychose kunt voorkomen en hoe je er het beste mee om kunt gaan.
Verminder je stress
Zorg goed voor jezelf en probeer stressvolle situaties zoveel mogelijk te vermijden. Het helpt om je lichaam en geest op vaste momenten ontspanning te geven. Dit kan door het ondernemen van leuke activiteiten, of door ontspanningsoefeningen.
Lees hoe je stressklachten tijdig kunt aanpakken of volg een online cursus tegen stress.
Breng structuur aan in je leven
Goed voor jezelf zorgen, begint met het aanbrengen van structuur in je leven. Dit geeft je houvast in je dagelijks leven. Sta op en ga naar bed op vast tijden, slaap genoeg, eet gezond, vermijd drugs en alcohol en denk aan je persoonlijke hygiëne. Doe overdag dingen die voor jezelf nut hebben, zoals sporten of het uitoefenen van een van je hobby’s.
Kies voor een behandeling
Als je een psychose hebt gehad, is dat niet niks. Het is goed om erover te praten met een specialist. Zo verklein je ook de kans op een volgende psychose. Behalve te praten met een specialist is het ook ontzettend belangrijk je eigen omgeving op de hoogte te stellen. Mensen die er nog nooit van hebben gehoord, kunnen schrikken als ze jouw vreemde gedrag opmerken.
Neem medicatie
Er is medicatie genaamd ‘antipsychotica’ die je kunt gebruiken bij een psychose. Deze medicatie zorgt ervoor dat je helderder denkt en dat de hallucinaties worden geremd. Overleg altijd met je huisarts welke medicijnen je het beste kunt nemen.
Veelgestelde vragen over een psychose
Wat is de kans op een nieuwe psychose?
Als je een psychose hebt gehad, zijn de eerste vijf jaar kritiek. De kans op een terugval hangt sterk af van de snelheid waarmee de eerste psychose is behandeld. Als het lang duurde voordat je werd behandeld, heb je meer kans op een nieuwe psychose. Bij 20% van de patiënten die snel worden behandeld, nemen de psychotische klachten binnen enkele maanden af. Daarom is het belangrijk zo snel mogelijk medicatie en/of therapie te krijgen.
Hoe kan ik het beste omgaan met iemand in een psychose?
Eerst is het belangrijk dat je beseft dat iemand in een psychose de grip op de werkelijkheid kwijt is en dit zelf niet goed beseft. Het is moeilijk contact te maken met iemand in een psychose. Probeer het vertrouwen te winnen, blijf rustig en probeer herkenningspunten te tonen aan de persoon met een psychose.
