Sommige mensen hebben van nature de neiging om zaken zwaarder of donkerder te zien dan dat ze in werkelijkheid zijn. Maar in perioden van teveel stress kun je ook de neiging ontwikkelen om alledaagse problemen groter te maken dan ze in werkelijkheid zijn. Je kent het gezegde vast wel “van een mug een olifant maken”. Te serieus zijn en/of de zaken te veel zwart-wit zien maakt het maken van keuzes of het aangaan van alledaagse stress niet eenvoudig.
Maar gelukkig: relativeren kun je leren!
Als stress je leven beheerst en je hoofd veel te vol is waardoor concentreren en logisch denken lastig wordt, kun je het gevoel hebben dat “alles toch wel weer” slecht zal aflopen. Of je ontwikkelt de neiging om vooral de negatieve aspecten te zien. Bijvoorbeeld: door de stress zie je op tegen een avond naar de bioscoop met je beste vriendin. Want zul je net zien dat de parkeergarage vol is én dat je dan buiten het centrum moet parkeren. En als het dan ook nog regent dan had je net zo goed niet je haar kunnen föhnen. En als die film nou tegenvalt én jij je net als verleden week heel moe en beroerd voelt op die dag, ja dan heb je natuurlijk ook geen leuke avond.
Ook als je van nature een perfectionist of controlefreak bent is relativeren lastig. Want als je heel lang over iets nadenkt, kun je ongetwijfeld wel dingen bedenken die fout kunnen gaan of niet positief verlopen. De hoge verwachtingen die jezelf oplegt en de beren op de weg die jij al bij voorbaat ziet, maken dat je al stress ervaart voordat je er aan begonnen bent.
Relativeren is niet afzwakken of afvlakken. Relativeren is de zaken in juiste proportie zien. Naar de werkelijkheid terugkeren en zien wat er werkelijk aan de hand is.
Wat kun je doen:
- Als je bemerkt dat de gedachtestroom op hol slaat: sta bewust stil en stop de gedachtestroom. Gebruik daarvoor een meditatie of ga wandelen, sporten, fietsen, dansen enz. Het maakt niet uit wat je doet. Bewegen zorgt er ook voor dat je uit je hoofd komt.
- Vraag jezelf af of je er invloed op hebt. Kun jij – vooraf – beïnvloeden hoe iets verloopt? Zo ja: gebruik jouw invloed op een goed manier. Zo niet: laat het dan los. Wat je niet kunt beïnvloeden veroorzaakt alleen maar meer stress.
- Stop met (jezelf) vergelijken. Vergelijk de situatie niet met iets wat je al eerder hebt meegemaakt of jezelf met anderen die het schijnbaar wel goed doen. Niets is wat het lijkt, en iedere situatie biedt nieuwe mogelijkheden.
- Humor helpt. Lach om jezelf en je malle gedachten.
- Bedenk alternatieven. Want als je bang bent dat de parkeergarage vol is, kun je misschien met het openbaar vervoer naar de bioscoop. En als de film tegenvalt is er altijd nog je beste vriendin waarmee je kunt lachen en kletsen.
- Vraag jezelf af wat jij als advies zou geven aan een goede vriend(in). Wees je eigen beste vriend(in) en luister naar je eigen advies.
- Schrijf het op. Opschrijven zorgt ervoor dat het uit je hoofd is en je er (letterlijk) vanaf een afstandje naar kunt kijken. Begin te schrijven en ga zonder te stoppen door totdat voor je gevoel alles op papier staat. Het hoeft grammaticaal of tekstueel niet correct te zijn. Lees het op een later tijdstip nog eens terug, je zult zien: het valt eigenlijk allemaal best wel mee.
Helpen de bovenstaande stappen niet, dan kun je jezelf ook de (beroemde) 4 vragen van Katie Byron stellen:
- Is het waar wat ik denk?
- Weet ik absoluut zeker dat het waar is?
- Wat betekent het voor mij als ik dat echt geloof?
- Wat zou het voor mij betekenen als ik die gedachte niet had?
