De vraag waarom de een beter uitgerust is tegen stress dan de ander is niet zonder meer te beantwoorden. De columnist legt uit wat de invloed is van opvoeding, omgeving en persoonlijkheid.
Uitgedoste pierrot
Opvoeding en omgeving vormen je persoonlijkheid. In de ideale wereld zijn deze drie onderdelen optimaal op elkaar afgestemd en groeit een kind uit tot een perfect wezen. Maar een wereld bevolkt door enkel volmaakte mensen bestaat niet en zou ronduit saai zijn. Wat is het dan ook een verademing om Marc-Marie Huibregts op de cover van Volkskrant Magazine te zien staan! Als een pierrot is hij uitgedost, met z’n gezicht wit geschminkt, zwart aangezette wenkbrauwen en rode lippenstift. Hij trekt z’n sjieke baljurk met een ernstig gezicht een klein stukje op om z’n maillot en alledaagse bruinleren schoenen te laten zien. Ik mis een stijve witte puntmuts en een zwarte traan in zijn ooghoek, die het na het lezen van het bijbehorende artikel niet had misstaan.
Ooit was een pierrot als pop of marionet in de mode en diende ter decoratie in menig huiskamer, een ingetogen witte clown met een sobere blik die zich liet leiden door emoties. Hier gaat de vergelijking op met de bekende artiest van hoge stem, die van z’n kwetsbaarheden een deugd heeft gemaakt. Net als dat van vele andere kunstenaars was het gezin van herkomst geen fijne plek, met een drankzuchtige vader en een moeder die overcompenseerde, waardoor hij strategieën bedacht om te overleven. Een krachtig middel in dergelijke omstandigheden is humor, wat niet alleen een teken is van sociale intelligentie, maar ook als afweermechanisme fungeert tegen ongewenste (stresserende-) bedreigingen.
De wereld is niet zo eng als hij dacht
In sociaalpsychologische termen is er echter iets misgegaan in het persoon-omgeving-aansluitingsmodel, wat vaak nadelige gevolgen heeft op alle ‘zelven’ en veel stress oplevert. De omgeving en de kring om je heen bepalen grotendeels wie je bent. In alle openheid geeft de artiest aan dat hij al bijna een halve eeuw worstelt met een negatief zelfbeeld, zich geen raad weet met ‘een wereld die niet zo eng is als hij dacht’ en ‘niet de zoon was die zijn vader graag wilde hebben’. Ik begrijp dat hij is teruggekeerd naar de stad waarin hij is opgegroeid, waar hij het zogezegd prettig vind om in het verleden rond te lopen. Soms kan zelfkwelling iets zoets hebben, als een losse tand waar je niet af kan blijven, maar in een poging om oude stressoren en irrationele gedachten op te sporen en af te schudden, kan het helpen om het voorbije leven opnieuw te ontmoeten, door informatie te verzamelen, het verleden te delen met mensen van vroeger, her te beleven of juist te laten zien wie je nu bent en wat er van je geworden is.
Acceptatie en heling zijn termen die heel dicht bij elkaar liggen, en als je in de woorden van Marc-Marie ‘niet wil sterven van opgekropte frustraties’, dan is bekend of niet-bekend zijn geen excuus om jezelf niet meer uit te hoeven leggen. Pas als je dat in de gaten hebt, is er sprake van vooruitgang.
