Piekeren: oorzaken en oplossingen

Iedereen ligt weleens wakker van een gedachte. Bij veel mensen slaat dit echter door en noemen we het piekeren. In deze blog leggen we uit hoe piekeren ontstaat en wat je er tegen kunt doen.

Eerst gaan we in op wat feiten en cijfers over piekeren. Vervolgens leggen we de betekenis uit van piekeren, waarna we de mogelijke oorzaken van bespreken. Stress speelt hierbij een grote rol. Tot slot, geven we tips hoe je een positieve draai aan piekergedachten kunt geven.

Feiten en cijfers over piekeren

• 40% van de mensen piekert over zaken die niet gebeuren.
• 30% van de mensen piekert over het verleden.
• Vrouwen piekeren het meest over het gezin.
• Mannen piekeren het meest over financiën.
• 65% van de mensen piekert in bed
• 23% van de mensen piekert tijdens de ontspanning

Betekenis van piekeren

Goed nadenken over bepaalde uitdagingen of problemen in je leven is helemaal niet verkeerd. Dit helpt je om emoties te verwerken en nieuwe inzichten te krijgen. Maar als je in negatieve gedachten blijft hangen, ga je al snel piekeren.

Piekeren is een schadelijke vorm van nadenken. Door te blijven malen in je hoofd kom je in een vicieuze cirkel terecht en lijken je problemen steeds groter en groter te worden. Wanneer het piekeren ’s avonds in bed doorgaat kan het ook ten koste gaan van een goede nachtrust. Van nadenken komen oplossingen, van piekeren komen problemen.

Oorzaken van piekeren

Piekeren kan meerdere oorzaken hebben. Het kan aan je persoonlijkheid liggen, maar de oorzaken kunnen ook liggen bij het hebben van stoornissen of veel stress. Hieronder lichten we de oorzaken verder toe.

Persoonlijkheid

Ieder persoon is anders. De een denkt meer na dan de ander. Sommigen kunnen hun gedachten minder sterk onder controle houden. Het ligt aan je eigen persoonlijkheid of je gevoelig bent voor piekeren en of je je snel zorgen maakt.

Stoornissen

Piekeren komt veel voor bij mensen die een stoornis hebben. Voorbeelden van stoornissen zijn perfectionisme, depressies, angststoornissen of eetstoornissen. Bij veel van deze stoornissen blijf je steeds over dezelfde zaken nadenken.

Stress

Er is een relatie tussen piekeren en stress. Als je stress hebt door bepaalde zaken of gebeurtenissen, ga je piekeren. Piekeren kan komen door zorgen die je hebt of ingrijpende gebeurtenissen. Onbewust komen dezelfde gedachten steeds weer naar boven en blijf je aan het nadenken.

De relatie tussen piekeren en stress

Als je stress van iets hebt, ga je vaak piekeren. Door stress slaap je vaak ook slecht. Bij het wakker liggen komen er vaak gedachten naar boven. Als je een lange tijd wakker ligt en slecht slaapt, raak je gefrustreerd. De gedachten stoppen niet en de volgende dag ben je alleen maar meer vermoeid. Als dit een tijdje doorgaat, raak je hier alleen maar extra gestrest door. Een nachtje goed slapen zorgt er juist voor dat je gedachten worden verwerkt en het lichaam kan ontspannen.

Wil je meer weten hoe je stress tegen kunt gaan? Volg dan een online cursus tegen stress.

Piekeren afleren: wat kun je doen?

Als je hard aan je piekergedrag werkt, is het mogelijk de vicieuze cirkel van het piekeren te doorbreken. Hieronder geven we 4 tips die je hierbij helpen en ervoor zorgen dat je weer goed in je vel zit.

1. Piekerkwartier

Besteed een kwartier lang aandacht aan jouw piekergedachten. En huilen mag! Een huilbui kan ontzettend opluchten. Begin met het opschrijven van je zorgen. Kijk dan wat je kunt doen om de oorzaak van je piekergedachten te voorkomen of te verminderen. Daag jezelf uit door de volgende vragen te beantwoorden:

• Wat is het ergste wat er kan gebeuren?
• Is er ook een positieve kant?
• Zijn de gedachten die je hebt wel waar en realistisch?
• Wat zou je een vriend adviseren in dezelfde situatie?
• Heb je wel invloed op de situatie?

Het kan zijn dat je er hierdoor achter komt dat de piekergedachten die je hebt, eigenlijk niet nodig zijn en dat het allemaal wel meevalt.

2. Afleiding

Je hersenen kunnen niet multitasken. Afleiding zoeken is daarom een goede manier om het piekeren te stoppen. De volgende activiteiten zijn goede manieren om afleiding te zoeken voor je hersenen:

• Film kijken
• Wandelen
• Sporten
• Vrienden/familie bezoeken
• Boek lezen
• Muziek luisteren

3. Mindfulness oplossing voor piekeren

Door middel van meditatie laat je alle gedachten vrij door je hoofd spoken. Je oordeelt niet, maar concentreert je steeds weer op je ademhaling. Na een tijdje zullen de gedachten afnemen en wordt je hoofd steeds rustiger. Mindfulness is wel een techniek die je moet aanleren. Deze online cursus mindfulness kan je hierbij helpen. Maar ook een fysieke mindfulness training van 5 dagen met 8 weken online begeleiding is iets wat er goede resultaten heeft.

4. Praat over je zorgen

Praat over je piekergedachten en zorgen die je hebt met een goede vriend of vriendin. Door erover te praten met anderen kun je je gedachten ordenen. Wellicht is het allemaal eigenlijk niet zo erg als dat je zelf denkt. Door je gedachten met anderen te delen, kijkt iemand met een ‘objectieve bril’ naar jouw eigen piekergedachten.

Lees meer over het stopzetten van negatieve denkpatronen.

Veelgestelde vragen over piekeren

Hoe weet ik of ik een depressie heb?

Alleen piekeren duidt niet op een depressie. Een depressie is een langdurige periode waarin je neerslachtig bent, geen plezier meer hebt in je leven, veel piekert en weinig tot geen interesse toont. Dagelijkse handelingen, zoals een wasje draaien of koken, krijg je moeilijk of niet meer gedaan. Als je twijfelt of bang bent voor een depressie kun je bij je huisarts langs om dit te bespreken.

Hoe kan ik beter in slaap komen?

Als je niet in slaap komt door stress en piekergedachten, moet je eerst deze stress loslaten en het piekeren stopzetten. Enkele slaaptips die kunnen helpen zijn:

1) slaap in een fijne omgeving,
2) laat je slaapkamer overdag doorluchten,
3) zorg ervoor dat het donker is in je kamer voordat je gaat slapen,
4) slaap op een comfortabel bed en kussen,
5) drink voordat je gaat slapen slaapthee,
6) neem een bad voordat je gaat slapen,
7) lees een boek voordat je gaat slapen.

Verder is het belangrijk om enkele uren voor het slapen rust te nemen en geen intensieve dingen te ondernemen.