Vind je het moeilijk om ‘nee’ te zeggen? Doe je vaak dingen tegen je zin? Misschien ben je dan niet assertief genoeg. In deze blog gaan we dieper op assertiviteit in. Wat is de betekenis en wat is asertief zijn?
Eerst leggen we uit welke drie vormen we onderscheiden. Vervolgens bespreken we per vorm de mogelijke oorzaken en gaan we dieper in op de relatie tussen assertiviteit en stress. Tot slot, geven we je enkele tips om assertiever te worden.
Inhoudsopgave
Wat is assertiviteit?
Onder assertiviteit verstaan we het sociaal vermogen om je eigen grenzen te stellen en daarbij de grenzen van een ander te respecteren. Je bent assertief als je voor jezelf opkomt, zonder de gevoelens en belangen van een ander te kwetsen. Bij assertiviteit maken we onderscheid tussen drie niveaus:
- Subassertief: je durft niet goed aan te geven wat je wel en niet wilt, omdat je je ongemakkelijk en onzeker voelt naar een ander toe. Vaak durf je niet goed ‘nee’ te zeggen.
- Assertief: je uit je gevoelens en grenzen naar een ander op een vriendelijke manier, door bijvoorbeeld feedback te geven op iets wat jij niet fijn vindt. Je geeft duidelijk aan wat je wel en niet wilt, durft nee te zeggen en komt op voor jezelf op een goede manier.
- Agressief: je houdt geen rekening met anderen en zet alles naar je hand. Als je tegengas voelt, gebruik je macht of kleineer je een ander. Op de lange termijn kan dit eenzaamheid veroorzaken, omdat je je hiermee niet geliefd maakt.
Oorzaken van assertiviteit
Je hebt jezelf van kleins af aan aangeleerd om wel of niet assertief te zijn. De manier waarop je je gedraagt, beïnvloedt het gedrag van anderen om je heen en vice versa. We lichten hieronder de oorzaken van de verschillende niveaus van assertiviteit verder toe.
Oorzaken van subassertief gedrag
Bij subassertief gedrag ben je waarschijnlijk bang, verlegen of voel je je niet comfortabel genoeg om je eigen grenzen en wensen uit te spreken naar een ander.
Subassertiviteit heb je je waarschijnlijk van jongs af aan aangeleerd, omdat je omgeving je hiertoe vormde. Een oorzaak kan de opvoeding van je ouders zijn, die je hebben geleerd te letten op wat anderen van je vinden of denken. Een andere oorzaak kan zijn dat je vroeger gepest bent en jezelf hebt aangeleerd om conflicten te vermijden. Verder kunnen je persoonlijkheid, de cultuur waarin je bent opgegroeid en de normen en waarden die je hebt meegekregen van invloed zijn.
Oorzaak van assertief gedrag
Je hebt waarschijnlijk vanuit je opvoeding meegekregen dat je niet over je heen moet laten lopen. Als kind heb je ondervonden dat je ouders rekening met jou hielden als je bepaalde wensen of behoeften had, maar dat je ouders zich alleen naar jou schikten als het ook voor henzelf paste. Je hebt als kind voldoende zelfvertrouwen ontwikkeld en ook geleerd te kijken naar de gevoelens en behoeften van een ander.
Oorzaken van agressief gedrag
Je zou verwachten dat mensen met agressief gedrag veel zelfvertrouwen hebben, maar het tegendeel is waar. Als je agressief bent, heb je vaak ook een diepe angst of onzekerheid. Je kunt bang zijn de controle te verliezen of dat een ander je zal kwetsen. Daarom probeer je diegene voor te zijn. Dit agressieve gedrag kun je jezelf hebben aangeleerd vanuit je opvoeding. Daarnaast zijn je persoonlijkheid en karakter andere oorzaken voor agressief gedrag.
De relatie tussen assertiviteit en stress
Als je stress hebt, is de kans groot dat assertiviteit hier ook een rol bij speelt. Stress en assertiviteit hebben alles met elkaar te maken. Assertieve mensen hebben het minst last van stress. Subassertieve mensen daarentegen, hebben erg vaak last van stress en ook agressieve mensen kunnen er last van hebben.
Subassertiviteit en stress
Subassertieve mensen gaan niet tegen uitingen van anderen in, ook niet als zij het er niet mee eens zijn. Door een ander niet tegen te spreken of iets tegen je zin te doen, kun je je ontevredenheid opkroppen en last van stress krijgen. Je raakt gefrustreerd en krijgt het gevoel onzichtbaar te zijn, omdat er geen rekening met je wordt gehouden. Je weet alleen niet hoe je dit kunt veranderen. Daarnaast durf je het vaak ook niet te veranderen. Dit geeft nog meer stress.
Assertiviteit en stress
Assertieve personen ervaren het minst stress als gevolg van hun gedrag. Je kunt goed voor jezelf opkomen zonder een ander te kwetsen. Je kunt op een vriendelijke manier ‘nee’ zeggen en gaat niet voor een ander over je eigen grenzen heen. Je weet dan ook goed waar ieders grenzen liggen en hoe je doelen bereikt zonder dat dit ten koste van anderen gaat.
Agressiviteit en stress
Agressieve mensen uiten agressie en egoïsme om eigen angsten en onzekerheid te verdoezelen (ook tegenover zichzelf). Dit gedrag is waarschijnlijk aangeleerd in een vroegere periode met veel stress. Zodra je merkt dat je agressie niet het gewenste effect heeft, zul je de stress weer ervaren. Ook zul je na een tijd gaan merken dat je vrienden zich afsluiten van je gedrag, waardoor je eenzaam wordt. Ook hierdoor kun je last van stress krijgen.
Assertief worden? Tips die je helpen
Het is goed om assertief te zijn. We geven je hieronder enkele tips om assertief te worden, waardoor je minder stress ervaart:
- Geef je eigen grenzen op een vriendelijke manier aan.
- Zeg ‘nee’ als je iets niet wilt.
- Houd voet bij stuk: ga niet iets tegen je zin in doen als de ander je grenzen niet respecteert.
- Stel niet uit wat je wilt zeggen of vragen. De drempel wordt dan alleen maar groter.
- Denk aan de gevoelens en belangen van een ander, maar cijfer jezelf niet weg.
- Vermijd een conflict niet, maar zeg wat je denkt op een vriendelijke manier.
Omgeving
Als je je gedrag aanpast en assertief wordt, is dit vaak moeilijk voor je omgeving te begrijpen. Je omgeving is op je oude gedrag ingesteld. Houd er rekening mee dat je omgeving dus reageert op jouw gedragsverandering, maar laat je hier zeker niet door tegenhouden. Leg uit dat je probeert assertiever te zijn en vraag om respect.
Assertiviteitscursus
Als je je hele leven een bepaald soort gedrag vertoont en je niet beter weet, is het moeilijk je gedrag te veranderen. Een assertiviteitscursus kan je hierbij veel steun bieden en is bedoeld voor mensen die last hebben van subassertiviteit of agressiviteit.
Meer lezen over dit onderwerp kun je op Wikipedia.
Veelgestelde vragen
Hoe kan ik sterker overkomen?
Je komt sterker over als je zelfvertrouwen uitstraalt. Dit straal je uit in je houding, woorden en stem. Sta rechtop en sta ontspannen, praat luid en duidelijk en gebruik daadkrachtige woorden.
Hoe kan ik omgaan met stress?”
Het is belangrijk dat je de oorzaak van je stress aanpakt. Als het gebrek aan assertiviteit in de oorzaak is, ga dan op zoek naar een andere oorzaak. Wil je weten hoe je van je stress kunt afkomen? Lees meer over hoe je het beste met stress kunt omgaan via een online cursus tegen stress.
