Stemmingswisselingen misschien heb je het volgende wel eens mee gemaakt? Je bent op een verjaardag, voelt je moe en neemt geen deel aan gesprekken. Ineens komt er een lachkick naar boven en rollen de tranen over je wangen. Je voelt de verbaasde ogen in je rug prikken, maar je kan het ze niet uitleggen. Iemand vraagt: Waar heb jij ineens last van? Je reageert chagrijnig: Mag ik ook eens blij zijn? De donkere wolken boven je hoofd zijn bijna zichtbaar.
Bovenstaande situatie is een voorbeeld van een stemmingswisseling die plaatsvindt. In deze blog gaan we in op de precieze betekenis van stemmingswisselingen en bespreken we de meest voorkomende oorzaken. Vervolgens leggen we uit in welke mate stress invloed heeft op stemmingswisselingen en geven we mogelijke oplossingen om beter om te gaan met stemmingswisselingen.
Inhoudsopgave
Wat zijn stemmingswisselingen?
Bijna iedereen is weleens goed of slecht gehumeurd. Vaak is daar dan ook een specifieke reden voor. Sommige mensen hebben deze verandering van humeur in extreme mate en zonder specifieke reden. We spreken dan van stemmingswisselingen. Dit gaat vaak gepaard met intense positieve en negatieve emoties die elkaar soms snel opvolgen.
Stemmingswisselingen zowel bij mannen als vrouwen
Vaak wordt er alleen bij vrouwen gesproken over stemmingswisselingen. Als je als vrouw last hebt van een wisselend humeur wordt er al snel gezegd: Nu al in de menopauze? Echter, stemmingswisselingen komen niet alleen bij vrouwen voor. Ook mannen kunnen te maken krijgen met hormonale veranderingen vanaf hun 40e levensjaar, dit wordt de andropauze genoemd.
Door vermindering van testosteron kunnen mannen last krijgen van stemmingswisselingen, impotentie of vergeetachtigheid. Bij vrouwen komt de menopauze door vermindering van oestrogeen. Ook in de puberteit kunnen zowel jongens als meisjes, last krijgen van stemmingswisselingen.
Stemmingswisselingen een stoornis?
Stemmingswisselingen worden al snel als een stoornis gezien. Dit is niet altijd het geval. Het kan wel duiden op een stoornis als depressie of borderline. In dat geval gaan stemmingswisselingen vaak gepaard met andere symptomen.
Oorzaken van stemmingswisselingen
Stemmingswisselingen kunnen zowel lichamelijk als psychisch van aard zijn. We lichten beide oorzaken hieronder toe.
Lichamelijke oorzaken
Hormonale veranderingen
Hormonen hebben een grote invloed op je stemming. Zoals hierboven beschreven, spelen hormonen zowel bij mannen als vrouwen een rol. Stemmingswisselingen vinden vaak plaats in periodes van hormonale veranderingen. Dit kan zijn rond de puberteit, zwangerschap, menstruatie of overgang bij vrouwen, of de andropauze bij mannen.
Genetische aanleg
Stemmingswisselingen kunnen soms ook genetisch bepaald zijn. Het gen MOA heeft een grote invloed bij het reguleren van je stemming en is daarnaast een belangrijke factor voor de ontwikkeling van Borderline.
Psychische oorzaken
Traumatische ervaringen
Ingrijpende gebeurtenissen kunnen leiden tot stemmingswisselingen. Omdat je niet lekker in je vel zit, vind je het moeilijk om jezelf een houding te geven. Voorbeelden van ingrijpende gebeurtenissen zijn: een overleden dierbare, een verhuizing, misbruik of mishandeling (in het verleden), ernstige ziektes of familieproblemen. In zulke gevallen heb je moeite om je gevoelens onder controle te houden en heb je vaak een wisselend leef- en slaapritme.
Stoornissen
Bij sommige stoornissen kunnen stemmingswisselingen kenmerkend zijn. Denk hierbij aan borderline, schizofrenie of depressie. Vaak gaat dit gepaard met meerdere symptomen.
Stress
Stress zorgt voor een overprikkeling van je hersenen, waardoor je sneller emotioneel op zaken reageert dan je gewoonlijk zou doen. Hierdoor kunnen stemmingswisselingen ontstaan. De emotionele stress zorgt er soms voor dat je heel onredelijk handelt naar anderen toe.
Stemmingswisselingen en stress
Omdat stress een grote oorzaak is bij stemmingswisselingen, lichten we stress als oorzaak verder toe.
Wat is stress?
Het gevoel van stress komt opzetten als er veel spanning in het lichaam zit. Een beetje spanning op belangrijke momenten is heel normaal. Denk maar aan de spanning voor een belangrijke wedstrijd of tentamen. Echter, als de spanning je teveel wordt en blijft aanhouden, spreken we van stressklachten.
Invloed van stress op je humeur
Zoals gezegd ben je door stress erg gevoelig voor prikkels van buitenaf. Je kunt hierdoor extreem emotioneel reageren in de vorm van zeer positieve en zeer negatieve reacties. Hierdoor weten mensen om je heen niet goed waar ze aan toe zijn en hoe ze moeten reageren op jou. Dit zorgt ervoor dat je nog dieper in de put komt te zitten en het gevoel krijgt dat je jezelf niet meer bent.
Deze stemmingswisselingen zullen pas verdwijnen wanneer je de oorzaak van stress aanpakt.
Omgaan met je gemoedstoestand
Hieronder bespreken we verschillende manieren hoe je het beste kunt omgaan met stemmingswisselingen.
Breng structuur aan in je leven
Door stabiliteit en structuur in je leven aan te brengen, kun je stemmingswisselingen tegengaan. Een vast dagritme is hierbij zeer belangrijk. Probeer op dezelfde tijden op te staan en te slapen, houd regelmatige (gezonde) eetpatronen aan en zorg voor ontspanning en beweging op vaste tijden in de week.
Vermijd stressvolle situaties
Heb je veel last van stress? Probeer dan zoveel mogelijk stressvolle situaties te vermijden. Wanneer dit niet mogelijk is, zorg er dan voor dat je de stress tijdelijk los kunt laten door je geest ook ontspanning te geven. Dit kun je doen door te sporten of andere activiteiten te ondernemen waarbij je hersenen zijn afgeleid.
Wil je meer weten hoe je van je stress af kunt komen? Deze online cursus tegen stress helpt je hierbij.
Bezoek je huisarts
Nemen je stemmingswisselingen niet af met behulp van bovengenoemde tips? Overweeg dan een bezoek aan je huisarts om het probleem aan te kaarten. Een doorverwijzing naar een psycholoog kan soms ook helpen om te kijken wat voor jou persoonlijk helpt om stemmingswisselingen tegen te gaan.
Meer informatie
- Manisch depressief en stemmingswisselingen (Medisch Spectrum Twente)
Veelgestelde vragen
Wanneer is er sprake van humeur wisselingen in plaats van gewone emoties?
Ieder mens heeft emoties. Emoties zijn gezond, zowel de positieve als de negatieve emoties. In de praktijk is een bepaalde emotie slechts 90 seconden per keer actief. Dit wordt de 90-seconden grens genoemd.
Als je emotie langer blijft aanhouden, wordt het een probleem. Als dit vaak gebeurt en de emoties heftiger zijn dan normaal, spreken we van stemmingswisselingen. Vaak valt het je omgeving ook op dat je overdreven reageert en je stemming snel omslaat.
Hoe weet ik of mijn stemmingswisselingen komen door een stoornis?
Stoornissen zijn vaak moeilijk te herkennen. Vaak valt het je omgeving en jezelf op dat je niet helemaal jezelf bent. Om erachter te komen of dit daadwerkelijk leidt tot een stoornis, kan je het beste langsgaan bij je huisarts en/of een psycholoog.
Speelt een midlifecrisis net als de overgang/andropauze een rol bij geestesgesteldheid?
Een midlifecrisis en de overgang/andropauze zijn niet van dezelfde aard. Een midlifecrisis is een levensfase en heeft geen hormonale oorzaak. Toch kunnen stemmingswisselingen wel voorkomen wanneer je in een midlifecrisis zit. Dit komt omdat je geestelijk niet lekker in je vel zit en je soms de neiging hebt om je leven drastisch om te gooien.
