1997 – het jaar van mijn eerste burn-out. Ik was pas 24… zo jong en dan al opgebrand? Op een dag ging het licht uit. Ik werkte bij een uitzendbureau als accountmanager en al lange tijd werkten we met 2 mensen op een 3-mans vestiging. Pauzes schoten erbij in, ik merkte om drie uur ’s middags pas dat ik nog niet gegeten had. Op een dag was het genoeg. Mijn lijf hield ermee op, mijn hoofd kon zelfs geen telefoonnummer meer oprakelen terwijl ik normaal een fotografisch geheugen had. Mijn emoties lieten zich voelen, ik was gefrustreerd en boos op mijn werkgever. Ze waren toch zo begaan met het personeel? Waarom hadden ze dan niet geluisterd naar onze roep om meer mankracht?
Boos op hen en nog meer boos op mezelf. Waarom was ik altijd zo loyaal naar anderen, waarom zo perfectionistisch? Waarom luisterde ik niet op tijd naar mezelf zodat ik dit had kunnen voorkomen? Ik was jaloers op mensen die voor zichzelf opkwamen, die gewoon een andere baan gingen zoeken als ze het niet naar hun zin hadden. Ik bleef steeds net te lang zitten, ten koste van mezelf. De dag dat het licht uitging, riep ik voor het eerst echt om hulp. Het telefoonnummer van mijn vriend op z’n werk, zodat hij me op kon halen en me naar de huisarts kon brengen. Ik kon het me zelf niet meer voor de geest halen, dus mijn collega kwam in actie. Hulp vragen werkte, even later zat ik bij de huisarts en kreeg de diagnose ‘burn-out’. Ik moest maar eens even een paar weken niks doen.
Help! Ik niks doen? Die woorden kwamen nog niet in mijn woordenboek voor.
Inhoudsopgave
Een medestander in mijn frustratie
De volgende stap was een gesprek met de arbo-arts. Ik vond in hem een medestander in mijn frustratie want bij mijn werkgever liepen meer mensen met burn-out achtige verschijnselen. Eindelijk iemand die mij begreep! Iemand die voor mij kon optreden richting mijn werkgever, om vooral te vertellen hoe slecht ze mij en de anderen behandelden. Hoe zij de oorzaak van mijn probleem waren. Ik kreeg een doorverwijzing naar de psycholoog. Daar trof ik iemand die mij ging helpen mijn gedrag te veranderen, zodat ik zo snel mogelijk weer aan het werk kon om vervolgens een andere werkgever te gaan zoeken. Het was ook iemand die open stond voor meer dan de reguliere behandeling. Ze gaf me een yoga-oefening mee, mijn eerste aanraking met een meer natuurgerichte weg dan medicatie en alleen praten over mijn probleem tot het wekkertje ging.
Na een aantal maanden niks doen, yoga en wandelen op het strand, gevoed door de drijfveer om zo snel mogelijk te re-integreren om ontslag te kunnen nemen, ging ik weer aan het werk. Mijn plannetje werkte, ik koos ervoor om een lagere functie bij een ICT-bedrijf aan te nemen om zo weer rustig op mijn werkniveau terug te komen. De stress verdween zodra ik die keuze had gemaakt. Ik vond dit toen al een wonderlijk fenomeen, maar stond er eigenlijk niet zo bij stil.
Binnen een maand was ik alweer accountmanager en dat ging weer super.
Ik werkte een aantal jaren als accountmanager in de ICT toen ik het weer niet zo naar mijn zin kreeg. Mijn werkgever ging failliet en we werden overgenomen door een ander bedrijf, waar we in eerste instantie mochten bepalen hoe we onze afdeling opnieuw, maar dan beter, gingen inrichten. Na verloop van tijd kwam er een meer Amerikaanse manier van ondernemen doorheen, met POP-trainingen en targets die ik moest halen. Ik was altijd al meer een relatieverbinder en minder een accountmanager, dus dat ging steeds meer knellen. Niet alleen in mijn hoofd, maar vooral in mijn lijf. Tijdens een vakantie in Turkije viel het kwartje. Ik lag op een massagetafel en vond mijn nieuwe bezigheid: met mijn handen mensen van stress af helpen. Meteen na thuiskomst boekte ik een sportmassagecursus en cursus na cursus volgden elkaar op. Tegen mijn werkgever was ik meteen eerlijk: binnen drie jaar ben je mij kwijt, dan begin ik mijn eigen praktijk.
Tweede bijna-burn-out
En zo geschiedde, maar eerst zat er nog een tweede bijna-burn-out tussen. Was het de grote druk die ik mezelf oplegde omdat ik zoveel studies naast mijn werk aan het doen was? Ik vond van niet, want dat gaf me juist energie. Was het omdat het op mijn werk steeds drukker werd en ik mijn plannen om ondernemer te worden, steeds verder zag vervagen in de toekomst? Waren het de targets waar ik niet meer aan kon of wilde voldoen? Was het de verbouwing die veel langer duurde dan verwacht? Terugkijkend was het een combinatie van al die factoren. Ik kreeg het er benauwd van en meldde me ziek. Ik kreeg het nog benauwder toen mijn werkgever meteen na een week alweer vroeg wanneer ik weer kwam. Dat was het laatste wat ik nodig had om weer te herstellen.
De maatschappelijk werker bij de arbodienst had snel door wat er aan de hand was. ‘Marja, wat wil je nou eigenlijk? Voor jezelf beginnen of niet? Plan een datum voor de start van je bedrijf en ga ervoor!’. Hij trad op als mediator in een gesprek met mijn werkgever en ineens was een nieuwe functie als marketingmedewerker achter de schermen, een feit. De keuze was gemaakt, de stress verdween als sneeuw voor de zon. Was dit het licht dat ik moest zien? Dat werkstress en burn-out eigenlijk keuzestress is? Dat het steeds mijn werkgever is die niet naar mij luistert en ik een bemiddelaar nodig heb om voor mij op te komen? Was het maar zo gemakkelijk, dan was ik er niet nog een derde keer tegenaan gelopen…
In 2011 kwam de oproep voor een ondernemerswedstrijd voorbij. Ik was zes jaar zelfstandig ondernemer en werkte 60-70 uur per week om mijn praktijk voor mensen met stress en ADHD te runnen en verder uit te bouwen met verschillende activiteiten waaronder marketingtrainingen voor collega-ondernemers. Ik meldde me impulsief aan en presenteerde mijn veelzijdige business model aan de jury. Ik vertelde enthousiast over alles wat ik vanuit mijn leven aan gebeurtenissen en ervaringen in mijn rugzak had gestopt en dat ik nu anderen die ongeveer hetzelfde meemaken, begeleid naar een stressvrij leven. De jury begreep een aantal dingen uit mijn verhaal totaal niet en ik werd afgedaan als ‘zweverig’ en ‘een heks op een bezem’. Ten overstaan van een publiek van 80-90 man, op een moment dat ik me niet meer kon verdedigen of toelichten, werd nog even zogenaamde feedback op mijn ondernemingsplan gegeven. Ik voelde de grond onder me wegslaan en maakte me vooral druk over mijn imago. Wat moest het publiek wel van mij denken? Moest ik toch een keuze maken tussen de verschillende doelgroepen die ik bediende en de verschillende activiteiten die ik aanbood? De feedback kwam binnen als harde kritiek en ik voelde me weer niet begrepen.
Derde burn-out op de loer
De maanden na de wedstrijd lag een derde burn-out op de loer. Ik ging de buitenwereld bewijzen dat ik wel een goed bedrijf had en vergat naar mezelf te luisteren. Ik had ineens weer keuzestress, terwijl ik daarvoor zo enthousiast was over mijn creativiteit en veelzijdigheid. Dit keer was er geen werkgever die mij niet begreep, maar een jury. Uiteindelijk kwam ik tijdens de benauwdheid en de hartkloppingen tot het besef dat ik dit patroon zelf in stand hield. Het plopte elke keer weer op als iemand een mening had over mij. Als ik een mening had over mezelf en mijn gedrag probeerde te veranderen. Ik zocht hulp bij een kundige psychotherapeut die mij leerde om in plaats van niets te doen, de vertraging in te gaan en mezelf te mogen zijn. Ze hielp mij oud zeer te verwerken dat ik al vanuit mijn jeugd met me meedroeg. In de opleidingen die ik voor mijn ondernemingen had gevolgd, zaten ook alle handvatten om te leren dat elk gedrag en elke emotie een functie heeft, ik moest er alleen nu zelf ook naar gaan leven. En mijn eigen weg in vinden. Ik koos voor mijn veelzijdigheid, ik koos ervoor om geen keuze te maken. De stress verdween…
Conclusie van dit hele verhaal is dat mijn eerste burn-out het ultieme voorbeeld van de start van een keerpunt is geweest. Ik kwam in aanraking met natuurgerichte geneeswijzen en ben me daar later in gaan professionaliseren. Gaandeweg de eerste burn-out en twee bijna-burn-outs ontdekte ik dat ik in de begeleiding vanuit de arbo, psycholoog en ook yoga steeds iets miste.
De inzichten die ik miste
Ontspanning is een trucje om spanning niet te hoeven voelen en geen oplossing voor stress en burn-out. Het woord (persoonlijke) crisis betekent keerpunt. Alles wat gebeurt, alles wat je denkt, voelt en doet is functioneel en helpt je jezelf te ontwikkelen tot… jezelf. De verwerking van onverwerkte emoties zorgt voor het aanpakken van de oorzaak van je probleem.
Het signaleren, verhelpen en voorkomen van burn-out gebeurt het meest optimaal, wanneer gekeken wordt naar zowel de mentale overtuigingen, de fysieke spanningsplekken, de onverwerkte emoties en de mate waarin je duidelijk kunt communiceren waar je blij van wordt en waar je behoefte aan hebt.
Ik kan nog steeds niet niks doen. Ik kan nog steeds niet ontspannen. Maar ik heb er geen last meer van. Dat is het verschil.
Heb ik nu het licht gezien nu ik al deze inzichten heb? De tijd zal het leren…