“Ik ben een perfectionist. Ik wil alles goed doen. En zelfs dan nog is het niet goed genoeg. Ik ben zelden tevreden. Daarom heb ik altijd stress, “ vertrouwde een cliënte me onlangs toe. Ze zag er vermoeid en uitgeput uit. Ze sliep al tijden slecht en zelfs als ze thuis was, kon ze haar werk niet loslaten. Als ze zo doorging, stevende ze regelrecht op een burn-out af, besefte ze. Daarom had ze een afspraak met mij gemaakt, want zelf kon ze de zaak niet keren. Iets was sterker dan zijzelf. Want ook al moedigde haar partner haar terecht aan om wat meer te ontspannen en probeerde hij haar thuis zoveel mogelijk te ontlasten, het hielp haar niet. De tijd die overbleef, omdat hij de boodschappen deed en kookte, gebruikte ze om nog een paar mails weg te werken. Ze kon toch niet gaan luieren als haar man zo druk bezig was in de keuken? Haar baas vond dat ze te hard werkte en stelde voor haar taken wat te verlichten, maar ook dat mocht niet baten. Want binnen de kortste tijd trok ze automatisch het werk van haar collega’s naar zich toe. Ze had zelfs op aanraden van de arts, een yoga-retraite op Ibiza gevolgd en kwam inderdaad als herboren terug. Hierna had ze zich heilig voorgenomen om minder hard te werken en meer te relaxen. Helaas. Binnen een week zat ze weer in haar oude patroon. Ze voelde zich nu eenmaal verantwoordelijk voor alles en iedereen, legde ze uit. Dat kwam omdat ze in haar jeugd altijd voor haar zieke moeder had moeten zorgen. Dat verantwoordelijkheidsgevoel was toen ontstaan. Had ze bedacht.
Als mensen in mijn praktijk komen hebben ze vaak zelf al de diagnose gesteld. Logisch, want mensen vragen niet zomaar om hulp. Vaak is er al langere tijd nagedacht of de last groot genoeg is om ermee naar een psycholoog te gaan. In de fase daarvoor proberen mensen eerst om het zelf op te lossen. En ze gaan dus op zoek naar de oorzaak van het probleem. Vaak komt het door de jeugd, de veeleisende partner of de onmogelijke eisen die de baas stelt. Hoe dan ook, het komt meestal door iets buiten henzelf. Heel af en toe lijkt het tot mensen door te dringen, dat ze misschien hun eigen leed organiseren. En dat is het moment dat ze hulp gaan zoeken. Gelukkig maar.
In de regel blijkt dat het meestal niet de omstandigheden zijn die jou maken tot wie je bent, maar dat de manier waarop je met de omstandigheden omgaat veel bepalender is. En die manier komt voort uit je onbewuste drijfveer. Onze onbewuste drijfveer bepaalt namelijk tenminste 95% van ons doen en laten. Kun je je het voorstellen? Meer dan 95 % doen we dus onbewust: op de automatische piloot! Wetenschappers tonen dit keer op keer aan en na meer dan vijfentwintig jaar mensen begeleiden, ben ik er ook echt overtuigd van geraakt. Iedere mens heeft een eigen onbewuste drijfveer. Er zijn negen onbewuste drijfveren en een ervan legt dus tot op de millimeter uit hoe jij in elkaar zit. Hij toont je door welke bril jij naar jezelf en de wereld om je heen kijkt, hoe jij filtert en betekenis geeft. En dat is allesbepalend voor hoe jij in het leven staat en omgaat met wat er op je pad komt.
Zo kwam deze cliënte erachter dat ze werd aangestuurd door de drijfveren van type 1. Type 1 is een menstype dat graag het juiste wil doen in het leven en duidelijke normen heeft over hoe dat zou moeten. De hele dag door moet type 1 verduren dat de dingen net even anders gaan dan hij het graag zou willen. Daarom nemen Type 1 mensen graag de verantwoordelijkheid: dan gaat het tenminste op hun manier. Als je doorkrijgt wat jouw onbewuste drijfveer is, leer je begrijpen waarom je doet wat je doet. En ook waarom je het zo slecht kunt laten. Handig, want anders steven je rechtstreeks af op een burn-out.
Het kwam dus niet door haar zieke moeder. Haar twee zussen, die weer een andere drijfveer hadden, waren dan ook heel anders omgegaan met de ziekte van hun moeder. De een was zo snel mogelijk op kamers gegaan en het huis uit gevlucht, ze vond het allemaal te pijnlijk en belastend. De ander ging constant de strijd aan met haar moeder. Ze vond haar moeder slap en negeerde haar ziekte volkomen. Zo zie je maar. Hoe je omgaat met de omstandigheden, is voor iedereen weer anders en wordt uiteindelijk bepaald door je onbewuste drijfveer. Als je je deze leert kennen heb je meteen je grootste opbrandfactor te pakken!
Monique Schouten schreeft dit artikel naar aanleiding van haar boek ‘De opbrandfactor‘.
