Mantelzorgers doen fantastisch werk. Helaas hebben veel mantelzorgers het vaak zwaar te verduren door de hoge werkdruk en andere problemen waar ze tegenaan lopen. Heb je als mantelzorger daardoor vaak last van stress en zoek je naar de beste manier om dat aan te pakken? In deze blog leggen we uit hoe je daar iets tegen kunt doen.
Inhoudsopgave
Wat is mantelzorg?
We praten over mantelzorg als het langdurige zorg betreft van iemand met wie de mantelzorger een persoonlijke band heeft. Een mantelzorger is dus geen zorgverlener van beroep, maar geeft zorg aan bijvoorbeeld een vriend, kennis of familie die een psychiatrische of lichamelijke aandoening heeft.
Voordelen van mantelzorg
Mantelzorg heeft veel voordelen voor degene die de zorg krijgt. Zo krijgt de patiënt hulp van dierbaren in plaats van professionele zorgverleners, waardoor hij meer privacy heeft. Daarnaast kunnen patiënten vaak (langer) in hun eigen huis blijven wonen en zijn de zorgkosten lager.
Voor jou als mantelzorger geeft het je voldoening om iets voor een ander te kunnen betekenen. Maar ook de rust die het geeft om de zorg niet aan vreemden over te dragen, speelt een belangrijke rol en zijn positieve argumenten om als mantelzorger aan de slag te gaan.
Nadelen van mantelzorg
Nadelen van mantelzorg zijn dat de patiënt het moeilijk vindt om kritiek te uiten, zich bezwaard voelt om alle zorg, tijd en aandacht die aan hem worden besteed en daarnaast het gevoel heeft erg afhankelijk te zijn van mensen in zijn omgeving.
Als mantelzorger loop je daarentegen weer tegen andere nadelen aan. Zo kan de combinatie met je reguliere werk erg zwaar zijn en de mantelzorg ook emotioneel en lichamelijk erg belastend zijn. Soms lijdt ook je sociale leven eronder en moet je als mantelzorger ervoor waken niet langzaamaan steeds meer te doen dan was afgesproken.
Mantelzorg en werk
Mantelzorgen lijkt misschien makkelijk, maar blijkt in de praktijk vaak een bijzonder veeleisende opdracht. Je bent namelijk niet voor het werk opgeleid en krijgt er dus ook geen passende vergoeding voor, terwijl het veel van je tijd en energie vraagt en de combinatie met je reguliere werk erg zwaar is.
Mantelzorg en stress
Daarnaast weegt het zwaar om de patiënt, met wie je als mantelzorger vaak een intieme band hebt, zo hulpbehoevend te zien. Ook het hebben van te weinig vrije tijd voor jezelf of andere gezinsleden en eventuele financiële problemen waar je in terecht kunt komen, kunnen leiden tot het krijgen van stress.
Wat is stress precies?
Stress is iets wat van nature om ons heen voorkomt. Het is eigenlijk niets anders dan spanning of druk. Dit brengt je lijf in staat van paraatheid. Je polsslag versnelt, je spieren spannen zich aan en je ademhaling gaat sneller en dieper.
Stress is in de basis een nuttig mechanisme. Het stelt je in staat om te vechten of vluchten, alert te reageren of om je goed te focussen. Heb je echter langdurig last van stress, dan kan je lichaam onvoldoende goed herstellen.
Klachten als somberheid, vermoeidheid, slapeloosheid, hoofdpijn en spijsverteringsklachten kunnen dan de kop op steken. Maar nog veel meer vage gezondheidsklachten als angst en woede kunnen voorkomen bij deze mate van ongezonde stress. In het ergste geval kan het zelfs leiden tot een burn-out.
Hoe om te gaan met stress?
Zodra je merkt dat je lijf niet meer kan herstellen en je meer en meer stress ervaart, is het zaak om zo snel mogelijk in actie te komen. Om dat wat je aankunt (draagkracht) weer in evenwicht te brengen met de druk die je ervaart (draaglast). Maar hoe doe je dat nu het best? Hieronder geven we je enkele tips.
1. Herken de signalen van stress
Het klinkt misschien als een open deur, maar hou je eigen gedrag nauwlettend in de gaten. Meten is immers weten. Ga je je ineens heel veel slechter voelen in de week dat je meer bent gaan zorgen? Bekijk dan of de draaglast niet te groot is voor je draagkracht. Door je bewust te worden van de lichamelijke en psychische signalen van stress, kun je ervoor zorgen dat je op tijd ontspant.
2. Stel grenzen
Bedenk vooraf heel goed welke zorg je wanneer en hoe wilt geven en bespreek dit uitgebreid met je patiënt. Hou je daar vervolgens bij het mantelzorgen dan ook aan. Het is namelijk erg verleidelijk om snel wat meer te gaan doen. Door duidelijk bij je grenzen te blijven, put je jezelf ook niet uit.
3. Zoek ontspanning
Wie stress heeft doet er goed aan om te ontspannen, dus zorg voor een goede balans. Check regelmatig of je periodes van zorgen afwisselt met tijden van rust en dat je tussendoor, bijvoorbeeld in de sauna, tijdens het sporten, of eten met vrienden, goed bijtankt. Omdat mantelzorg erg intensief kan zijn, is het belangrijk om juist ook dingen voor jezelf te blijven doen.
4. Zoek hulp
Vele handen maken licht werk, dus waarom de zorg niet verdelen? Schroom niet om andere mensen uit je omgeving of professionele hulpverleners in te schakelen. Op den duur zal je dit veel ruimte, lucht en tijd voor jezelf opleveren. Daarnaast kan het erg fijn zijn om je verhaal kwijt te kunnen met vrienden, een psycholoog of de huisarts.
Ook als de stress van financiële zorgen komt, is er altijd wel hulp om je heen te vinden. Zo kun je in je gemeente vaak gratis een beroep doen op organisaties of professionals die kunnen helpen bij het oplossen van bepaalde financiële problemen.
Vaak kunnen deze organisaties ook emotioneel van ondersteuning zijn. Met bepaalde trainingen leren ze je bijvoorbeeld op een natuurlijke manier te ontspannen of afstand te nemen van een bepaalde situatie. Kijk ook eens wat er georganiseerd wordt door zelfhulpgroepen en brancheverenigingen op het gebied van de betreffende ziekte.
5. Leer los te laten
Vanaf de zijlijn meekijken naar de ziekte van de patiënt…. Hoe frustrerend ook; aan sommige dingen kun je als mantelzorger nu eenmaal niks veranderen. In zulke gevallen is het maar beter om de situatie te accepteren zoals hij is en los te laten. Vechten kost je namelijk alleen maar energie en levert vaak niks op. Een manier om dat te leren is met behulp van mindfulness. Het leert je je gevoelens en gedachten te aanvaarden zoals ze zijn. Ook helpt het je piekeren te stoppen.
6. Leef gezond
Het klinkt ook weer erg afgezaagd, maar mantelzorgers met een goede en bewuste leefstijl kunnen nu eenmaal meer aan en hebben meer energie. Dus lekker naar buiten om regelmatig te bewegen (vijf dagen een half uur minstens), gezond eten (gevarieerd met matig alcohol, koffie, zout en suikers) en goed slapen.
